Summa Theologiae |
Summa Theologiae |
Summa Theologiae – Prima Pars |
Summa Theologiae – Prima Pars |
Quaestio 76De unione animae ad corpus |
Quaestio 76Über die Vereinigung der Seele mit dem Körper |
Übersetzt von: Luca Paschen |
|
Deinde considerandum est de unione animae ad corpus. Et circa hoc quaeruntur octo. |
Als Nächstes wollen wir die Vereinigung der Seele mit dem Körper betrachten. Und diesbezüglich wollen wir acht Fragen untersuchen: |
|
|
Articulus 1Utrum intellectivum principium uniatur corpori ut forma |
Artikel 1Ist das Verstehensprinzip wie eine Form mit dem Körper vereint? |
Ad primum sic proceditur. Videtur quod intellectivum principium non uniatur corpori ut forma. Dicit enim Philosophus, in III de Anima, quod intellectus est separatus, et quod nullius corporis est actus. Non ergo unitur corpori ut forma. |
1. Es scheint so, dass das Verstehensprinzip nicht wie eine Form mit dem Körper vereint ist. Denn der Philosoph sagt im dritten Buch Über die Seele (De an. III 4, 429b5), der Verstand sei abgetrennt und keines Körpers Tätigkeit. Folglich ist er nicht wie eine Form mit dem Körper vereint. |
Praeterea, omnis forma determinatur secundum naturam materiae cuius est forma, alioquin non requireretur proportio inter materiam et formam. Si ergo intellectus uniretur corpori ut forma, cum omne corpus habeat determinatam naturam, sequeretur quod intellectus haberet determinatam naturam. Et sic non esset omnium cognoscitivus, ut ex superioribus patet, quod est contra rationem intellectus. Non ergo intellectus unitur corpori ut forma. |
2. Jede Form ist gemäß der Natur der Materie begrenzt, deren Form sie ist; andernfalls bedürfte es keiner Proportion zwischen Materie und Form. Wenn der Verstand demzufolge wie eine Form mit der Materie vereint würde, so hätte, da jeder Körper eine begrenzte Natur hat, der Verstand folglich auch eine begrenzte Natur. Und demnach könnte er nicht alles erkennen, was aus dem bereits Dargelegten hervorgeht (q75a2). Dies widerspricht aber dem Wesen des Verstandes. Folglich ist der Verstand nicht wie eine Form mit dem Körper vereint. |
Praeterea, quaecumque potentia receptiva est actus alicuius corporis, recipit formam materialiter et individualiter, quia receptum est in recipiente secundum modum recipientis. Sed forma rei intellectae non recipitur in intellectu materialiter et individualiter, sed magis immaterialiter et universaliter, alioquin intellectus non esset cognoscitivus immaterialium et universalium, sed singularium tantum, sicut et sensus. Intellectus ergo non unitur corpori ut forma. |
3. Jedes aufnehmende Vermögen, das die Tätigkeit eines Körpers ist, nimmt die Form materiell und individuell auf. Denn das Aufgenommene ist auf die Art und Weise des Aufnehmenden in ihm. Nun wird die Form eines verstandenen Dings aber im Verstand nicht materiell und individuell, sondern eher immateriell und allgemein aufgenommen; andernfalls könnte der Verstand nicht Immaterielles und Allgemeines erkennen, sondern nur Einzelnes, wie auch ein Sinn. Folglich ist der Verstand nicht wie eine Form mit dem Körper vereint. |
Praeterea, eiusdem est potentia et actio, idem enim est quod potest agere, et quod agit. Sed actio intellectualis non est alicuius corporis, ut ex superioribus patet. Ergo nec potentia intellectiva est alicuius corporis potentia. Sed virtus sive potentia non potest esse abstractior vel simplicior quam essentia a qua virtus vel potentia derivatur. Ergo nec substantia intellectus est corporis forma. |
4. Demselben Wesen gehören Vermögen und Tätigkeit an. Denn es ist ein und dasselbe, das tätig sein kann und das tätig ist. Nun ist die Tätigkeit des Verstandes aber nicht die eines Körpers, was aus dem bereits Dargelegten hervorgeht (q75a2). Also ist das verstehende Vermögen auch kein Vermögen eines Körpers. Aber die Kraft oder das Vermögen kann nicht abstrakter oder einfacher als das Wesen sein, von dem die Kraft oder das Vermögen herrührt. Folglich ist die verstehende Substanz auch keine Form eines Körpers. |
Praeterea, id quod per se habet esse, non unitur corpori ut forma, quia forma est quo aliquid est; et sic ipsum esse formae non est ipsius formae secundum se. Sed intellectivum principium habet secundum se esse, et est subsistens, ut supra dictum est. Non ergo unitur corpori ut forma. |
5. Was von sich aus Sein hat, ist nicht wie eine Form mit dem Körper vereint. Denn die Form ist dasjenige, wodurch etwas ist. Und so gehört das Sein der Form nicht von sich aus der Form selbst an. Nun hat aber das Verstehensprinzip von sich aus Sein und ist selbstständig, was bereits erläutert wurde (q75a2). Folglich ist es nicht wie eine Form mit dem Körper vereint. |
Praeterea, id quod inest alicui rei secundum se, semper inest ei. Sed formae secundum se inest uniri materiae, non enim per accidens aliquod, sed per essentiam suam est actus materiae; alioquin ex materia et forma non fieret unum substantialiter, sed accidentaliter. Forma ergo non potest esse sine propria materia. Sed intellectivum principium, cum sit incorruptibile, ut supra ostensum est, remanet corpori non unitum, corpore corrupto. Ergo intellectivum principium non unitur corpori ut forma. |
6. Was von sich aus in einem Ding ist, ist ewig in ihm. Nun ist es aber von sich aus in einer Form, mit der Materie vereint zu sein. Denn nicht durch ein Akzidenz, sondern durch ihr Wesen ist sie die Wirklichkeit der Materie; andernfalls entstünde aus Materie und Form nicht ein substantiell, sondern nur ein akzidentell Eines. Eine Form kann also nicht ohne ihre eigene Materie sein. Das Verstehensprinzip dagegen bleibt bestehen, auch wenn es nicht mit dem Körper vereint ist, wenn er zerstört wurde, da es unzerstörbar ist, was bereits aufgezeigt wurde (q75a6). Folglich ist das Verstehensprinzip nicht wie eine Form mit dem Körper vereint. |
Sed contra, secundum Philosophum, in VIII Metaphys., differentia sumitur a forma rei. Sed differentia constitutiva hominis est rationale; quod dicitur de homine ratione intellectivi principii. Intellectivum ergo principium est forma hominis. |
Dagegen: Laut dem Philosophen im achten Buch der Metaphysik (Met. VIII 2, 1043a19) wird der artbildende Unterschied von der Form eines Dings abgeleitet. Nun besteht aber der artbildende Unterschied des Menschen darin, dass er vernünftig ist. Man sagt dies vom Menschen im Hinblick auf das Verstehensprinzip. Folglich ist das Verstehensprinzip die Form des Menschen. |
Respondeo dicendum quod necesse est dicere quod intellectus, qui est intellectualis operationis principium, sit humani corporis forma. Illud enim quo primo aliquid operatur, est forma eius cui operatio attribuitur, sicut quo primo sanatur corpus, est sanitas, et quo primo scit anima, est scientia; unde sanitas est forma corporis, et scientia animae. Et huius ratio est, quia nihil agit nisi secundum quod est actu, unde quo aliquid est actu, eo agit. Manifestum est autem quod primum quo corpus vivit, est anima. Et cum vita manifestetur secundum diversas operationes in diversis gradibus viventium, id quo primo operamur unumquodque horum operum vitae, est anima, anima enim est primum quo nutrimur, et sentimus, et movemur secundum locum; et similiter quo primo intelligimus. Hoc ergo principium quo primo intelligimus, sive dicatur intellectus sive anima intellectiva, est forma corporis. Et haec est demonstratio Aristotelis in II de Anima. |
Antwort: Man muss notwendigerweise sagen, dass der Verstand, der das Prinzip der Verstandestätigkeit ist, die Form des menschlichen Körpers ist. Denn wodurch etwas zuerst tätig ist, das ist die Form desjenigen, dem eine Tätigkeit zugeschrieben wird. Ebenso ist das, wodurch der Körper zuerst gesundet, die Gesundheit, und das, wodurch die Seele weiß, das Wissen. Deshalb ist die Gesundheit eine Form des Körpers und das Wissen eine Form der Seele. Und der Grund hierfür besteht darin, dass nichts tätig ist, außer es ist in Wirklichkeit. Wodurch demnach etwas in Wirklichkeit ist, dadurch ist es tätig. Offensichtlich aber handelt es sich bei dem Ersten, wodurch der Körper lebt, um die Seele. Und weil sich das Leben gemäß den unterschiedlichen Tätigkeiten in verschiedenen Stufen von Lebewesen manifestiert, handelt es sich bei dem, wodurch wir zuerst jede einzelne Tätigkeit des Lebens ausführen, um die Seele. Denn die Seele ist das Erste, wodurch wir uns ernähren, sinnlich wahrnehmen und örtlich bewegen; und ebenso das, wodurch wir zuerst verstehen. Folglich ist ebendieses Prinzip, wodurch wir zuerst verstehen, mag man es nun entweder Verstand oder Verstandesseele nennen, die Form des Körpers. Und dies ist der Beweis bei Aristoteles im zweiten Buch Über die Seele (De an. II 2, 414a12). |
Si quis autem velit dicere animam intellectivam non esse corporis formam, oportet quod inveniat modum quo ista actio quae est intelligere, sit huius hominis actio, experitur enim unusquisque seipsum esse qui intelligit. Attribuitur autem aliqua actio alicui tripliciter, ut patet per Philosophum, V Physic., dicitur enim movere aliquid aut agere vel secundum se totum, sicut medicus sanat; aut secundum partem, sicut homo videt per oculum; aut per accidens, sicut dicitur quod album aedificat, quia accidit aedificatori esse album. |
Wenn jemand aber sagen wollte, die Verstandesseele sei keine Form des Körpers, müsste er herausfinden, wie diese Tätigkeit, die Verstehen heißt, die Tätigkeit dieses bestimmten Menschen ist. Denn ein jeder erfährt von sich, dass er selbst es ist, der versteht. Eine Tätigkeit schreibt man jemandem aber in dreifacher Weise zu, was durch den Philosophen im fünften Buch der Physik (Phys. V 1, 224a31) deutlich wird. Man sagt nämlich, etwas bewege oder sei tätig entweder als Ganzes, so wie der Arzt heilt, oder in Bezug auf einen Teil, wie der Mensch, der durch sein Auge sieht, oder akzidentell, wie wenn man sagt, dass etwas Weißes baut, weil weiß zu sein ein Akzidenz des Erbauers ist. |
Cum igitur dicimus Socratem aut Platonem intelligere, manifestum est quod non attribuitur ei per accidens, attribuitur enim ei inquantum est homo, quod essentialiter praedicatur de ipso. Aut ergo oportet dicere quod Socrates intelligit secundum se totum, sicut Plato posuit, dicens hominem esse animam intellectivam, aut oportet dicere quod intellectus sit aliqua pars Socratis. Et primum quidem stare non potest, ut supra ostensum est, propter hoc quod ipse idem homo est qui percipit se et intelligere et sentire, sentire autem non est sine corpore, unde oportet corpus aliquam esse hominis partem. Relinquitur ergo quod intellectus quo Socrates intelligit, est aliqua pars Socratis ita quod intellectus aliquo modo corpori Socratis uniatur. |
Wenn wir also sagen, Sokrates oder Platon verstehen, so ist klar, dass man ihm dies nicht akzidentell zuschreibt. Man schreibt es ihm nämlich zu, insofern er ein Mensch ist, was substantiell von ihm ausgesagt wird. Entweder muss man also sagen, dass Sokrates als Ganzer versteht, wie es Platon behauptete, der meinte, der Mensch sei die Verstandesseele, oder, dass der Verstand ein Teil von Sokrates ist. Nun kann das erste freilich nicht haltbar sein, was bereits aufgezeigt wurde (q75a4), und zwar deswegen, weil es derselbe Mensch ist, der sich sowohl als verstehend als auch sinnlich wahrnehmend erfährt; sinnlich wahrzunehmen erfolgt allerdings nicht ohne einen Körper, weshalb der Körper ein Teil des Menschen sein muss. Es ergibt sich also, dass der Verstand, durch den Sokrates versteht, ein Teil des Sokrates ist, sodass der Verstand in irgendeiner Weise mit dem Körper des Sokrates vereint ist. |
Hanc autem unionem Commentator, in III de Anima, dicit esse per speciem intelligibilem. Quae quidem habet duplex subiectum, unum scilicet intellectum possibilem; et aliud ipsa phantasmata quae sunt in organis corporeis. Et sic per speciem intelligibilem continuatur intellectus possibilis corpori huius vel illius hominis. Sed ista continuatio vel unio non sufficit ad hoc quod actio intellectus sit actio Socratis. Et hoc patet per similitudinem in sensu, ex quo Aristoteles procedit ad considerandum ea quae sunt intellectus. Sic enim se habent phantasmata ad intellectum, ut dicitur in III de Anima, sicut colores ad visum. Sicut ergo species colorum sunt in visu, ita species phantasmatum sunt in intellectu possibili. Patet autem quod ex hoc quod colores sunt in pariete, quorum similitudines sunt in visu, actio visus non attribuitur parieti, non enim dicimus quod paries videat, sed magis quod videatur. Ex hoc ergo quod species phantasmatum sunt in intellectu possibili, non sequitur quod Socrates, in quo sunt phantasmata, intelligat; sed quod ipse, vel eius phantasmata intelligantur. |
Diese Vereinigung erfolgt aber laut dem Kommentator im dritten Buch Über die Seele (In De an. III, Comm. 5) durch ein Erkenntnisbild. Dieses hat freilich einen zweifachen Träger, zum einen nämlich den möglichen Verstand, und zum anderen die Phantasmata, die in den körperlichen Organen sind. Und so steht der Verstand durch das Erkenntnisbild mit dem Körper dieses oder jenes Menschen in Verbindung. Aber diese Verbindung oder Vereinigung reicht nicht dazu aus, dass die Tätigkeit des Verstandes auch eine Tätigkeit des Sokrates ist. Und dies geht aus einem Vergleich mit der sinnlichen Wahrnehmung hervor, von der ausgehend Aristoteles fortfährt, Betrachtungen darüber anzustellen, was zum Verstand gehört. Denn die Phantasmata verhalten sich so zum Verstand, wie die Farben zum Sehvermögen, wie es im dritten Buch Über die Seele (De an. III 7, 431a14) heißt. So wie sich nun also die Bilder der Farben im Sehvermögen befinden, so sind die Bilder der Phantasmata im möglichen Verstand. Es dürfte aber klar sein, dass man deswegen, weil sich Farben auf einer Wand befinden, deren Entsprechungen im Sehvermögen sind, die Tätigkeit des Sehvermögens nicht gleich der Wand zuschreibt. Denn wir sagen nicht, die Wand sehe, sondern eher, sie werde gesehen. Daraus, dass Erkenntnisbilder im möglichen Verstand sind, folgt also nicht, dass Sokrates, in dem sich Phantasmata befinden, versteht, sondern dass er selbst oder seine Phantasmata verstanden werden. |
Quidam autem dicere voluerunt quod intellectus unitur corpori ut motor; et sic ex intellectu et corpore fit unum, ut actio intellectus toti attribui possit. Sed hoc est multipliciter vanum. |
Manche haben dagegen behaupten wollen, der Verstand sei wie ein Beweger mit dem Körper vereint. Und auf diese Weise entstehe aus Verstand und Körper Eines, sodass die Tätigkeit des Verstandes dem Ganzen zugeschrieben werden könne. Das ist allerdings in vielfacher Hinsicht falsch: |
Primo quidem, quia intellectus non movet corpus nisi per appetitum, cuius motus praesupponit operationem intellectus. Non ergo quia movetur Socrates ab intellectu, ideo intelligit, sed potius e converso, quia intelligit, ideo ab intellectu movetur Socrates. |
Erstens, der Verstand bewegt den Körper ausschließlich durch ein Streben, dessen Bewegung die Tätigkeit des Verstandes voraussetzt. Sokrates versteht also nicht deshalb, weil er vom Verstand bewegt wird, sondern eher andersherum: weil Sokrates versteht, deshalb wird er vom Verstand bewegt. |
Secundo quia, cum Socrates sit quoddam individuum in natura cuius essentia est una, composita ex materia et forma; si intellectus non sit forma eius, sequitur quod sit praeter essentiam eius; et sic intellectus comparabitur ad totum Socratem sicut motor ad motum. Intelligere autem est actio quiescens in agente, non autem transiens in alterum, sicut calefactio. Non ergo intelligere potest attribui Socrati propter hoc quod est motus ab intellectu. |
Zweitens, Sokrates ist ein bestimmtes Individuum in einer Natur, deren Wesen eines ist, zusammengesetzt aus Materie und Form. Wenn der Verstand nicht seine Form ist, so liegt er folglich außerhalb seines Wesens. Und auf diese Weise verhält sich dann der Verstand zum ganzen Sokrates wie der Beweger zum Bewegten. Nun ist das Verstehen allerdings eine Tätigkeit, die im Tätigen ruht, aber nicht in ein anderes übergeht, etwa wie das Erwärmen. Also kann man das Verstehen Sokrates nicht deshalb zuschreiben, weil er vom Verstand bewegt wird. |
Tertio, quia actio motoris nunquam attribuitur moto nisi sicut instrumento, sicut actio carpentarii serrae. Si igitur intelligere attribuitur Socrati quia est actio motoris eius, sequitur quod attribuatur ei sicut instrumento. Quod est contra Philosophum, qui vult quod intelligere non sit per instrumentum corporeum. |
Drittens, man schreibt die Tätigkeit eines Bewegers niemals dem Bewegten zu außer wie einem Instrument, etwa wie die Tätigkeit eines Schreiners der Säge. Wenn man das Verstehen also Sokrates zuschreibt, weil es eine Tätigkeit seines Bewegers ist, schreibt man es ihm folglich wie einem Instrument zu. Das widerspricht dem Philosophen (De an. III 4, 429a24-27), der will, dass das Verstehen nicht durch ein körperliches Instrument erfolgt. |
Quarto quia, licet actio partis attribuatur toti, ut actio oculi homini; nunquam tamen attribuitur alii parti, nisi forte per accidens, non enim dicimus quod manus videat, propter hoc quod oculus videt. Si ergo ex intellectu et Socrate dicto modo fit unum, actio intellectus non potest attribui Socrati. Si vero Socrates est totum quod componitur ex unione intellectus ad reliqua quae sunt Socratis, et tamen intellectus non unitur aliis quae sunt Socratis nisi sicut motor; sequitur quod Socrates non sit unum simpliciter, et per consequens nec ens simpliciter; sic enim aliquid est ens, quomodo et unum. |
Viertens, mag man auch die Tätigkeit eines Teiles dem Ganzen zuschreiben, wie die Tätigkeit des Auges dem Menschen, so schreibt man sie dennoch niemals einem anderen Teil zu, ausgenommen vielleicht akzidentell. Denn wir sagen nicht deshalb, weil das Auge sieht, sehe auch die Hand. Wenn der Verstand und Sokrates also in der genannten Weise vereint sind, so kann man die Tätigkeit des Verstandes Sokrates nicht zuschreiben. Wenn Sokrates dagegen ein Ganzes ist, das aus der Vereinigung des Verstandes mit dem Übrigen, was zu Sokrates gehört, zusammengesetzt ist, und der Verstand dennoch nur wie ein Beweger mit dem Übrigen von Sokrates vereint ist, so ist Sokrates folglich nicht schlechthin Eines und demzufolge auch nicht ein schlechthin Seiendes. Etwas ist nämlich insofern ein Seiendes, als es Eines ist. |
Relinquitur ergo solus modus quem Aristoteles ponit, quod hic homo intelligit, quia principium intellectivum est forma ipsius. Sic ergo ex ipsa operatione intellectus apparet quod intellectivum principium unitur corpori ut forma. |
Es bleibt letztlich die Erklärung des Aristoteles übrig, dass dieser bestimmte Mensch versteht, weil das Verstehensprinzip seine eigene Form ist. So geht aus der Tätigkeit des Verstandes selbst hervor, dass das Verstehensprinzip wie eine Form mit dem Körper vereint ist. |
Potest etiam idem manifestari ex ratione speciei humanae. Natura enim uniuscuiusque rei ex eius operatione ostenditur. Propria autem operatio hominis, inquantum est homo, est intelligere, per hanc enim omnia animalia transcendit. Unde et Aristoteles, in libro Ethic., in hac operatione, sicut in propria hominis, ultimam felicitatem constituit. Oportet ergo quod homo secundum illud speciem sortiatur, quod est huius operationis principium. Sortitur autem unumquodque speciem per propriam formam. Relinquitur ergo quod intellectivum principium sit propria hominis forma. |
Man kann dasselbe auch vom Wesen der menschlichen Art ausgehend deutlich machen. Denn die Natur eines jeden Dings zeigt sich in dessen Tätigkeit. Die eigentümliche Tätigkeit des Menschen aber, insofern er Mensch ist, ist das Verstehen, wodurch er nämlich alle anderen Lebewesen übertrifft. Deshalb legte auch Aristoteles in der Nikomachischen Ethik (NE X 6-7, 1177a12-19) das höchste Glück in diese Tätigkeit als die dem Menschen eigentümliche. Der Mensch muss also seine Artbestimmung davon beziehen, was das Prinzip dieser Tätigkeit ist. Jedes Ding erhält seine Artbestimmung aber von seiner eigentümlichen Form. Es ergibt sich also, dass das Verstehensprinzip die eigentümliche Form des Menschen ist. |
Sed considerandum est quod, quanto forma est nobilior, tanto magis dominatur materiae corporali, et minus ei immergitur, et magis sua operatione vel virtute excedit eam. Unde videmus quod forma mixti corporis habet aliquam operationem quae non causatur ex qualitatibus elementaribus. Et quanto magis proceditur in nobilitate formarum, tanto magis invenitur virtus formae materiam elementarem excedere, sicut anima vegetabilis plus quam forma metalli, et anima sensibilis plus quam anima vegetabilis. Anima autem humana est ultima in nobilitate formarum. Unde intantum sua virtute excedit materiam corporalem, quod habet aliquam operationem et virtutem in qua nullo modo communicat materia corporalis. Et haec virtus dicitur intellectus. |
Man muss aber bedenken: je edler eine Form ist, desto mehr herrscht sie über die körperliche Materie, desto weniger ist sie in dieser eingesenkt, und desto mehr übertrifft sie diese durch ihre Tätigkeit oder ihr Vermögen. Deshalb sehen wir, dass die Form eines gemischten Körpers eine Tätigkeit hat, die nicht von den Qualitäten der Elemente verursacht wird. Und je mehr man in der Vorzüglichkeit der Formen fortschreitet, desto mehr findet man, dass ein Vermögen der Form die elementare Materie übersteigt, so etwa die vegetative Seele mehr als die Form des Metalls und die Sinnenseele mehr als die vegetative Seele. Die menschliche Seele aber ist die höchste in Hinblick auf die Vorzüglichkeit der Formen. Deshalb übertrifft sie insofern die körperliche Materie durch ihr Vermögen, dass sie eine Tätigkeit und ein Vermögen besitzt, an dem die körperliche Materie auf keine Weise Anteil hat. Und dieses Vermögen nennt man Verstand. |
Est autem attendendum quod, si quis poneret animam componi ex materia et forma, nullo modo posset dicere animam esse formam corporis. Cum enim forma sit actus, materia vero sit ens in potentia tantum; nullo modo id quod est ex materia et forma compositum, potest esse alterius forma secundum se totum. Si autem secundum aliquid sui sit forma, id quod est forma dicimus animam, et id cuius est forma dicimus primum animatum, ut supra dictum est. |
Man muss aber beachten: wenn jemand annähme, die Seele sei aus Materie und Form zusammengesetzt, so könnte er keinesfalls behaupten, die Seele sei die Form des Körpers. Da die Form nämlich eine Wirklichkeit, die Materie aber ein nur in Möglichkeit Seiendes ist, kann auf keine Weise das, was aus Materie und Form zusammengesetzt ist, als Ganzes Form von etwas anderem sein. Wenn es aber nur mit etwas von sich Form ist, nennen wir das, was Form ist, Seele, und das, dessen Form es ist, nennen wir Erstbeseeltes, was bereits gesagt wurde (q75a5). |
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Philosophus dicit in II Physic., ultima formarum naturalium, ad quam terminatur consideratio philosophi naturalis, scilicet anima humana, est quidem separata, sed tamen in materia; quod ex hoc probat, quia homo ex materia generat hominem, et sol. Separata quidem est secundum virtutem intellectivam, quia virtus intellectiva non est virtus alicuius organi corporalis, sicut virtus visiva est actus oculi; intelligere enim est actus qui non potest exerceri per organum corporale, sicut exercetur visio. Sed in materia est inquantum ipsa anima cuius est haec virtus, est corporis forma, et terminus generationis humanae. Sic ergo Philosophus dicit in III de Anima quod intellectus est separatus, quia non est virtus alicuius organi corporalis. |
Zu 1: Wie der Philosoph im zweiten Buch der Physik (Phys. II 2, 194b12) sagt, ist die letzte der natürlichen Formen, bei der die Betrachtung des Naturphilosophen Halt macht, nämlich die menschliche Seele, zwar abgetrennt, aber dennoch in der Materie. Er beweist dies damit, dass der Mensch und die Sonne aus Materie den Menschen erzeugt. Sie ist freilich in Hinblick auf ihr verstehendes Vermögen abgetrennt, da das verstehende Vermögen kein Vermögen irgendeines körperlichen Organs ist, so wie das Sehvermögen die Tätigkeit des Auges ist. Denn das Verstehen ist diejenige Tätigkeit, die nicht durch ein körperliches Organ ausgeübt werden kann, so wie das Sehen ausgeübt wird. Dagegen ist sie in der Materie, insofern die Seele selbst, zu der dieses Vermögen gehört, die Form des Körpers und der Endpunkt der menschlichen Zeugung ist. Demzufolge sagt der Philosoph also im dritten Buch Über die Seele (De an. III 4, 429b5), der Verstand sei abgetrennt, da er nicht das Vermögen irgendeines körperlichen Organs ist. |
Et per hoc patet responsio ad secundum et tertium. Sufficit enim ad hoc quod homo possit intelligere omnia per intellectum, et ad hoc quod intellectus intelligat immaterialia et universalia, quod virtus intellectiva non est corporis actus. |
Damit ergibt sich die Antwort zu 2 und zu 3. Damit der Mensch durch den Verstand alles erkennen kann und der Verstand das Immaterielle und Allgemeine erkennt, genügt es nämlich, dass das verstehende Vermögen keine Tätigkeit des Körpers ist. |
Ad quartum dicendum quod humana anima non est forma in materia corporali immersa, vel ab ea totaliter comprehensa, propter suam perfectionem. Et ideo nihil prohibet aliquam eius virtutem non esse corporis actum; quamvis anima secundum suam essentiam sit corporis forma. |
Zu 4: Die menschliche Seele ist wegen ihrer Vollkommenheit keine in körperlicher Materie eingesenkte oder von ihr ganz und gar umschlossene Form. Und deshalb besteht für sie kein Hindernis, sodass eines ihrer Vermögen nicht eine Tätigkeit des Körpers wäre, obwohl die Seele ihrem Wesen gemäß die Form des Körpers ist. |
Ad quintum dicendum quod anima illud esse in quo ipsa subsistit, communicat materiae corporali, ex qua et anima intellectiva fit unum, ita quod illud esse quod est totius compositi, est etiam ipsius animae. Quod non accidit in aliis formis, quae non sunt subsistentes. Et propter hoc anima humana remanet in suo esse, destructo corpore, non autem aliae formae. |
Zu 5: Die Seele teilt dasjenige Sein, in dem sie selbstständig ist, der körperlichen Materie mit, aus der zusammen mit der Verstandesseele Eines entsteht, sodass dasjenige Sein, das dem gesamten Zusammengesetzten angehört, auch der Seele selbst angehört. Dies trifft nicht auf die anderen Formen zu, die nicht selbstständig sind. Und deshalb verbleibt die menschliche Seele in ihrem Sein, auch nachdem der Körper zerstört wurde, nicht aber die anderen Formen. |
Ad sextum dicendum quod secundum se convenit animae corpori uniri, sicut secundum se convenit corpori levi esse sursum. Et sicut corpus leve manet quidem leve cum a loco proprio fuerit separatum, cum aptitudine tamen et inclinatione ad proprium locum; ita anima humana manet in suo esse cum fuerit a corpore separata, habens aptitudinem et inclinationem naturalem ad corporis unionem. |
Zu 6: Es kommt der Seele von sich aus zu, mit dem Körper vereint zu sein, so wie es dem leichten Körper von sich aus zukommt, sich oben zu befinden. Und ebenso wie ein leichter Körper freilich leicht bleibt, wenn er von seinem eigentümlichen Ort getrennt wurde, und doch die Eignung und Inklination zu seinem eigentümlichen Ort behält, so bleibt die menschliche Seele in ihrem Sein, wenn sie vom Körper getrennt wurde, und behält ihre natürliche Eignung und Neigung, mit dem Körper vereint zu sein. |
Articulus 2Utrum intellectivum principium multiplicetur secundum multiplicationem corporum |
Artikel 2Vervielfältigt sich das Verstehensprinzip gemäß der Anzahl an Körpern? |
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod intellectivum principium non multiplicetur secundum multiplicationem corporum, sed sit unus intellectus in omnibus hominibus. Nulla enim substantia immaterialis multiplicatur secundum numerum in una specie. Anima autem humana est substantia immaterialis, non enim est composita ex materia et forma, ut supra ostensum est. Non ergo sunt multae in una specie. Sed omnes homines sunt unius speciei. Est ergo unus intellectus omnium hominum. |
1. Es scheint so, dass sich das Verstehensprinzip nicht gemäß der Anzahl an Körpern vervielfältigt, sondern nur ein Verstand in allen Menschen ist. Denn keine immaterielle Substanz vervielfältigt sich zahlenmäßig innerhalb einer Art. Die menschliche Seele ist aber eine immaterielle Substanz, denn sie ist nicht aus Materie und Form zusammengesetzt, was bereits aufgezeigt wurde (q75a5). Demnach gibt es nicht viele menschliche Seelen innerhalb einer Art, sondern alle Menschen gehören einer Art an. Folglich gibt es nur einen Verstand für alle Menschen. |
Praeterea, remota causa, removetur effectus. Si ergo secundum multiplicationem corporum multiplicarentur animae humanae, consequens videretur quod, remotis corporibus, multitudo animarum non remaneret, sed ex omnibus animabus remaneret aliquod unum solum. Quod est haereticum, periret enim differentia praemiorum et poenarum. |
2. Beseitigt man die Ursache, dann entfernt man auch die Wirkung. Wenn sich die menschlichen Seelen also gemäß der Anzahl an Körpern vervielfältigten, dann folgte daraus scheinbar, dass nach Beseitigung der Körper auch die Anzahl an Seelen nicht bestehen bliebe, sondern von allen Seelen nur etwas Einziges übrigbliebe. Doch das ist ketzerisch, denn die Unterscheidung von Belohnungen und Strafen fiele dadurch weg. |
Praeterea, si intellectus meus est alius ab intellectu tuo, intellectus meus est quoddam individuum, et similiter intellectus tuus, particularia enim sunt quae differunt numero et conveniunt in una specie. Sed omne quod recipitur in aliquo, est in eo per modum recipientis. Ergo species rerum in intellectu meo et tuo reciperentur individualiter, quod est contra rationem intellectus, qui est cognoscitivus universalium. |
3. Wenn mein Verstand ein von deinem verschiedener ist, dann ist mein Verstand etwas Individuelles und ebenso dein Verstand. Denn einzelne Dinge sind solche, die sich in der Zahl unterscheiden und in einer gemeinsamen Art übereinstimmen. Alles nun, was in etwas aufgenommen wird, ist darin in der Art und Weise des Empfängers. Folglich würden die Erkenntnisbilder der Dinge in meinem und in deinem Verstand individuell aufgenommen, was aber der Natur des Verstandes widerspräche, der Allgemeines erkennen kann. |
Praeterea, intellectum est in intellectu intelligente. Si ergo intellectus meus est alius ab intellectu tuo, oportet quod aliud sit intellectum a me, et aliud sit intellectum a te. Et ita erit individualiter numeratum, et intellectum in potentia tantum, et oportebit abstrahere intentionem communem ab utroque, quia a quibuslibet diversis contingit abstrahere aliquod commune intelligibile. Quod est contra rationem intellectus, quia sic non videretur distingui intellectus a virtute imaginativa. Videtur ergo relinqui quod sit unus intellectus omnium hominum. |
4. Das Verstandene befindet sich im verstehenden Verstand. Wenn mein Verstand also von deinem verschieden ist, so muss das, was von mir verstanden wurde, von dem, was von dir verstanden wurde, verschieden sein. Und so würde man es individuell zählen, es wäre nur in Möglichkeit verstanden und man müsste den gemeinsamen Begriff von beiden abstrahieren, weil man von zwei beliebigen unterschiedlichen Dingen etwas gemeinsames Verstehbares abstrahieren kann. Dies widerspricht jedoch der Natur des Verstandes, da der Verstand auf diese Weise scheinbar nicht vom Vorstellungsvermögen unterschieden wäre. Folglich scheint übrig zu bleiben, dass es nur einen Verstand für alle Menschen gibt. |
Praeterea, cum discipulus accipit scientiam a magistro, non potest dici quod scientia magistri generet scientiam in discipulo, quia sic etiam scientia esset forma activa, sicut calor; quod patet esse falsum. Videtur ergo quod eadem numero scientia quae est in magistro, communicetur discipulo. Quod esse non potest, nisi sit unus intellectus utriusque. Videtur ergo quod sit unus intellectus discipuli et magistri; et per consequens omnium hominum. |
5. Wenn ein Schüler ein Wissen von seinem Lehrer erhält, kann man nicht sagen, dass das Wissen des Lehrers beim Schüler Wissen erzeugt, da auf diese Weise auch das Wissen eine aktive Form wäre, wie auch die Wärme. Doch das ist offensichtlich falsch. Scheinbar wird also der Zahl nach dasselbe Wissen, das der Lehrer hat, dem Schüler mitgeteilt. Dies ist aber unmöglich, außer es gibt nur einen Verstand für beide. Folglich scheint es so, dass es nur einen Verstand für Schüler und Lehrer gibt und demnach auch für alle Menschen. |
Praeterea, Augustinus dicit, in libro de Quantitate Animae, si plures tantum animas humanas dixerim, ipse me ridebo. Sed maxime videtur anima esse una quantum ad intellectum. Ergo est unus intellectus omnium hominum. |
6. Augustinus sagt im Buch Über die Größe der Seele (De quant. anim. XXXII): Wenn ich eben sagen würde, es gäbe viele menschliche Seelen, dann würde ich mich selbst auslachen. Nun scheint die Seele vor allem in Bezug auf den Verstand nur eine zu sein. Folglich gibt es nur einen Verstand für alle Menschen. |
Sed contra est quod Philosophus dicit, in II Physic., quod sicut se habent causae universales ad universalia, ita se habent causae particulares ad particularia. Sed impossibile est quod una anima secundum speciem, sit diversorum animalium secundum speciem. Ergo impossibile est quod anima intellectiva una numero, sit diversorum secundum numerum. |
Dagegen: Der Philosoph sagt im zweiten Buch der Physik (Phys. II 3, 195b26), dass sich so, wie sich die allgemeinen Ursachen zu den allgemeinen Dingen verhalten, auch die einzelnen Ursachen zu den einzelnen Dingen verhalten. Es ist allerdings unmöglich, dass eine Seele, die ihrer Art gemäß eine ist, zu der Art nach verschiedenen Lebewesen gehört. Folglich ist es unmöglich, dass die Verstandesseele, die der der Zahl nach eine ist, zu zahlenmäßig verschiedenen Lebewesen gehört. |
Respondeo dicendum quod intellectum esse unum omnium hominum, omnino est impossibile. Et hoc quidem patet, si, secundum Platonis sententiam homo sit ipse intellectus. Sequeretur enim, si Socratis et Platonis est unus intellectus tantum, quod Socrates et Plato sint unus homo; et quod non distinguantur ab invicem nisi per hoc quod est extra essentiam utriusque. Et erit tunc distinctio Socratis et Platonis non alia quam hominis tunicati et cappati, quod est omnino absurdum. |
Antwort: Dass der Verstand nur einer sei für alle Menschen, ist ganz und gar unmöglich. Und zwar wird dies deutlich, wenn der Verstand, wie Platon meint, der Mensch selbst ist. Wenn es nur einen Verstand für Sokrates und Platon gäbe, würde nämlich folgen, dass Sokrates und Platon ein Mensch wären und dass sie voneinander nicht unterschieden wären außer durch etwas, was außerhalb des Wesens von beiden liegt. Und dann bestünde der Unterschied zwischen Sokrates und Platon in nichts anderem als darin, dass der eine ein Mensch mit einer Tunika, der andere einer mit einem Mantel wäre, was völlig absurd ist. |
Similiter etiam patet hoc esse impossibile, si, secundum sententiam Aristotelis, intellectus ponatur pars, seu potentia, animae quae est hominis forma. Impossibile est enim plurium numero diversorum esse unam formam, sicut impossibile est quod eorum sit unum esse, nam forma est essendi principium. |
Die Unmöglichkeit wird ebenso deutlich, wenn man, wie Aristoteles meint, den Verstand für einen Teil bzw. ein Vermögen der Seele hält, die die Form des Menschen ist. Denn es ist unmöglich, dass es nur eine Form für viele der Zahl nach verschiedene Dinge gibt, wie es gleichermaßen unmöglich ist, dass es für sie nur ein Sein gibt. Denn die Form ist das Prinzip des Seins. |
Similiter etiam patet hoc esse impossibile quocumque modo quis ponat unionem intellectus ad hunc et ad illum hominem. Manifestum est enim quod, si sit unum principale agens et duo instrumenta, dici poterit unum agens simpliciter, sed plures actiones, sicut si unus homo tangat diversa duabus manibus, erit unus tangens, sed duo tactus. Si vero e converso instrumentum sit unum et principales agentes diversi, dicentur quidem plures agentes, sed una actio, sicut si multi uno fune trahant navem, erunt multi trahentes, sed unus tractus. Si vero agens principale sit unum et instrumentum unum, dicetur unum agens et una actio, sicut cum faber uno martello percutit, est unus percutiens et una percussio. |
Dass dies unmöglich ist, wird auch unabhängig davon deutlich, was auch immer man darüber behauptet, wie der Verstand mit diesem und jenem Menschen vereint sei. Wenn es nämlich ein Tätigkeitsprinzip und zwei Instrumente gibt, kann man offensichtlich sagen, es gäbe schlicht ein Tätiges, aber viele Tätigkeiten; etwa so, wie wenn ein Mensch unterschiedliche Dinge mit beiden Händen berührt, sodass es einen gibt, der berührt, aber zwei Berührungen. Wenn es dagegen andersherum ein Instrument gibt und verschiedene Tätigkeitsprinzipien, kann man zwar von vielen Tätigen, aber nur von einer Tätigkeit sprechen; etwa so, wie wenn viele Personen mit nur einem Tau ein Schiff ziehen, sodass es viele gibt, die ziehen, aber nur ein Ziehen. Wenn es aber nur ein Tätigkeitsprinzip und nur ein Instrument gibt, kann man von einem Tätigen und einer Tätigkeit sprechen, etwa so, wie wenn der Schmied mit einem Hammer schlägt, sodass es nur einen gibt, der schlägt, und nur ein Schlagen. |
Manifestum est autem quod, qualitercumque intellectus seu uniatur seu copuletur huic vel illi homini, intellectus inter cetera quae ad hominem pertinent, principalitatem habet, obediunt enim vires sensitivae intellectui, et ei deserviunt. Si ergo poneretur quod essent plures intellectus et sensus unus duorum hominum, puta si duo homines haberent unum oculum; essent quidem plures videntes, sed una visio. Si vero intellectus est unus, quantumcumque diversificentur alia quibus omnibus intellectus utitur quasi instrumentis, nullo modo Socrates et Plato poterunt dici nisi unus intelligens. Et si addamus quod ipsum intelligere, quod est actio intellectus, non fit per aliquod aliud organum, nisi per ipsum intellectum; sequetur ulterius quod sit et agens unum et actio una; idest quod omnes homines sint unus intelligens, et unum intelligere; dico autem respectu eiusdem intelligibilis. |
Es ist aber offensichtlich, dass, wie auch immer nun der Verstand mit diesem oder jenem Menschen vereint oder verbunden ist, er unter den übrigen Dingen, die zum Menschen gehören, den Vorrang einnimmt. Denn die sinnlich wahrnehmenden Vermögen gehorchen und dienen dem Verstand. Wenn man also behaupten würde, dass es für zwei Menschen jeweils einen Verstand gäbe und nur einen Sinn, etwa wenn zwei Menschen gemeinsam nur ein Auge besäßen, dann gäbe es zwar mehrere, die sehen, aber nur ein Sehen. Wenn aber der Verstand nur einer ist, wie sehr sich auch die übrigen Dinge voneinander unterschieden, die er gleichsam alle als Instrumente benutzt, dann kann man über Sokrates und Platon auf keine Weise etwas anderes sagen, als dass sie nur ein Verstehender sind. Und wenn wir hinzusetzen, dass das Verstehen selbst, was die Tätigkeit des Verstandes ist, durch kein anderes Organ erfolgt außer durch den Verstand selbst, würde außerdem folgen, dass es nur ein Tätiges und nur eine Tätigkeit gäbe. Das hieße, dass alle Menschen nur ein Verstehendes wären und es nur ein Verstehen gäbe, und zwar in Bezug auf ein und dasselbe Verstehbare. |
Posset autem diversificari actio intellectualis mea et tua per diversitatem phantasmatum, quia scilicet aliud est phantasma lapidis in me et aliud in te, si ipsum phantasma, secundum quod est aliud in me et aliud in te, esset forma intellectus possibilis, quia idem agens secundum diversas formas producit diversas actiones, sicut secundum diversas formas rerum respectu eiusdem oculi sunt diversae visiones. Sed ipsum phantasma non est forma intellectus possibilis, sed species intelligibilis quae a phantasmatibus abstrahitur. |
Man könnte aber meine Verstandestätigkeit und deine vermittels der Verschiedenheit der Vorstellungsbilder voneinander unterscheiden, da nämlich das Vorstellungsbild des Steins in mir ein anderes ist als dasjenige in dir, wenn das Vorstellungsbild selbst, insofern es eines in mir und ein anderes in dir ist, die Form des möglichen Verstandes wäre, weil dasselbe Tätige gemäß verschiedener Formen auch verschiedene Tätigkeiten hervorbringt; so wie es gemäß der verschiedenen Formen der Dinge in Bezug auf dasselbe Auge verschiedene Sehtätigkeiten gibt. Aber das Vorstellungsbild selbst ist nicht die Form des möglichen Verstandes, sondern das Erkenntnisbild, das von den Vorstellungsbildern abstrahiert wird. |
In uno autem intellectu a phantasmatibus diversis eiusdem speciei non abstrahitur nisi una species intelligibilis. Sicut in uno homine apparet, in quo possunt esse diversa phantasmata lapidis, et tamen ab omnibus eis abstrahitur una species intelligibilis lapidis, per quam intellectus unius hominis operatione una intelligit naturam lapidis, non obstante diversitate phantasmatum. Si ergo unus intellectus esset omnium hominum, diversitas phantasmatum quae sunt in hoc et in illo, non posset causare diversitatem intellectualis operationis huius et illius hominis, ut Commentator fingit in III de Anima. Relinquitur ergo quod omnino impossibile et inconveniens est ponere unum intellectum omnium hominum. |
Nun wird in nur einem Verstand aus den verschiedenen Vorstellungsbildern derselben Art nur ein Erkenntnisbild abstrahiert. So kommt es bei nur einem Menschen vor, in dem sich verschiedene Vorstellungsbilder des Steines befinden können, dass doch aus ihnen allen nur ein Erkenntnisbild des Steines abstrahiert wird, durch das der Verstand nur eines Menschen durch eine einzige Tätigkeit die Natur des Steines versteht – trotz der Verschiedenheit der Vorstellungsbilder. Wenn es also nur einen Verstand für alle Menschen gäbe, könnte die Verschiedenheit der Vorstellungsbilder, die in diesem oder jenem sind, nicht die Verschiedenheit der verstehenden Tätigkeit dieses oder jenes Menschen verursachen, wie es der Kommentator im dritten Buch Über die Seele (In De an. III, Comm. 5) erdichtet. Es ergibt sich also, dass es vollkommen unmöglich und unpassend ist, nur einen Verstand für alle Menschen anzunehmen. |
Ad primum ergo dicendum quod, licet anima intellectiva non habeat materiam ex qua sit, sicut nec angelus, tamen est forma materiae alicuius; quod angelo non convenit. Et ideo secundum divisionem materiae sunt multae animae unius speciei, multi autem angeli unius speciei omnino esse non possunt. |
Zu 1: Mag die Verstandesseele auch keine Materie besitzen, aus der sie besteht, ebenso wie die Engel, so ist sie doch die Form einer bestimmten Materie, was auf den Engel nicht zutrifft. Und deshalb gibt es gemäß der Aufteilung der Materie viele Seelen für nur eine Art, aber viele Engel für nur eine Art kann es schlechterdings nicht geben. |
Ad secundum dicendum quod unumquodque hoc modo habet unitatem, quo habet esse, et per consequens idem est iudicium de multiplicatione rei, et de esse ipsius. Manifestum est autem quod anima intellectualis, secundum suum esse, unitur corpori ut forma; et tamen, destructo corpore, remanet anima intellectualis in suo esse. Et eadem ratione multitudo animarum est secundum multitudinem corporum; et tamen, destructis corporibus, remanent animae in suo esse multiplicatae. |
Zu 2: Jedes einzelne Ding hat auf dieselbe Weise Einheit, wie es Sein hat, und folglich ist das Urteil über die Vervielfältigung eines Dings dasselbe wie über sein Sein. Offensichtlich ist die Verstandesseele aber gemäß ihrem Sein als Form mit dem Körper vereint. Und doch verbleibt die Verstandesseele nach der Zerstörung des Körpers in ihrem Sein. Und auf dieselbe Weise steht die Anzahl der Seelen in einem proportionalen Verhältnis zur Anzahl der Körper. Und dennoch verbleiben die Seelen nach der Zerstörung des Körpers als Vielzahl in ihrem Sein. |
Ad tertium dicendum quod individuatio intelligentis, aut speciei per quam intelligit, non excludit intelligentiam universalium, alioquin, cum intellectus separati sint quaedam substantiae subsistentes, et per consequens particulares, non possent universalia intelligere. Sed materialitas cognoscentis et speciei per quam cognoscitur, universalis cognitionem impedit. Sicut enim omnis actio est secundum modum formae qua agens agit, ut calefactio secundum modum caloris; ita cognitio est secundum modum speciei qua cognoscens cognoscit. Manifestum est autem quod natura communis distinguitur et multiplicatur secundum principia individuantia, quae sunt ex parte materiae. Si ergo forma per quam fit cognitio, sit materialis, non abstracta a conditionibus materiae, erit similitudo naturae speciei aut generis, secundum quod est distincta et multiplicata per principia individuantia, et ita non poterit cognosci natura rei in sua communitate. Si vero species sit abstracta a conditionibus materiae individualis, erit similitudo naturae absque iis quae ipsam distinguunt et multiplicant, et ita cognoscetur universale. Nec refert, quantum ad hoc, utrum sit unus intellectus vel plures, quia si etiam esset unus tantum, oporteret ipsum esse aliquem quendam, et speciem per quam intelligit esse aliquam quandam. |
Zu 3: Die Individuation eines verstehenden Dings oder eines Erkenntnisbildes, wodurch es versteht, schließt nicht das Verständnis von Allgemeinem aus, sonst könnten die Intellekte Allgemeines nicht verstehen, da sie abgetrennte, gewissermaßen selbstständige Substanzen sind und folglich einzelne Dinge. Aber die Materialität des Erkennenden und des Erkenntnisbildes, durch das erkannt wird, verhindert die Erkenntnis des Allgemeinen. Denn so, wie jede Tätigkeit gemäß der Art und Weise der Form erfolgt, durch die das Tätige tätig ist, etwa die Erwärmung gemäß der Art und Weise der Wärme, erfolgt die Erkenntnis gemäß der Art und Weise des Erkenntnisbildes, wodurch der Erkennende erkennt. Es ist aber offensichtlich, dass die gemeinsame Natur gemäß der Individuationsprinzipien unterschieden und vervielfältigt wird, die von Seiten der Materie herrühren. Wenn die Form also, vermittels derer man erkennt, materiell ist, also nicht von den Bedingungen der Materie abstrahiert, dann besteht ihre Ähnlichkeit mit der Natur der Art und der Gattung, insofern sie durch die Individuationsprinzipien unterschieden und vervielfältigt wurde. Und so könnte man die Natur eines Dings in ihrer Allgemeinheit nicht erkennen. Wenn das Erkenntnisbild jedoch von den Bedingungen der individuellen Materie abstrahiert ist, besteht eine Ähnlichkeit zu ihrer Natur ohne diejenigen Aspekte, die sie unterscheiden und vervielfältigen. Und so erkennt man Allgemeines. Außerdem ist es in Bezug hierauf unwichtig, ob es nur einen Verstand gibt oder eine Vielzahl, da, selbst wenn es nur einen gäbe, er selbst ein bestimmter und auch das Erkenntnisbild, vermittels dessen er versteht, ein bestimmtes wäre. |
Ad quartum dicendum quod, sive intellectus sit unus sive plures, id quod intelligitur est unum. Id enim quod intelligitur non est in intellectu secundum se, sed secundum suam similitudinem, lapis enim non est in anima, sed species lapidis, ut dicitur in III de Anima. Et tamen lapis est id quod intelligitur, non autem species lapidis, nisi per reflexionem intellectus supra seipsum, alioquin scientiae non essent de rebus, sed de speciebus intelligibilibus. Contingit autem eidem rei diversa secundum diversas formas assimilari. Et quia cognitio fit secundum assimilationem cognoscentis ad rem cognitam, sequitur quod idem a diversis cognoscentibus cognosci contingit, ut patet in sensu, nam plures vident eundem colorem, secundum diversas similitudines. Et similiter plures intellectus intelligunt unam rem intellectam. Sed hoc tantum interest inter sensum et intellectum, secundum sententiam Aristotelis, quod res sentitur secundum illam dispositionem quam extra animam habet, in sua particularitate, natura autem rei quae intelligitur, est quidem extra animam, sed non habet illum modum essendi extra animam, secundum quem intelligitur. Intelligitur enim natura communis seclusis principiis individuantibus; non autem hunc modum essendi habet extra animam. Sed secundum sententiam Platonis, res intellecta eo modo est extra animam quo intelligitur, posuit enim naturas rerum a materia se paratas. |
Zu 4: Mag der Verstand auch einer sein oder eine Vielzahl, das, was verstanden wird, ist eines. Denn es ist nicht an sich im Verstand, sondern seiner Ähnlichkeit gemäß. Denn der Stein ist nicht in der Seele, sondern das Bild des Steins, wie es im dritten Buch Über die Seele (De an. III 9, 432b29) heißt. Und nichtsdestotrotz ist der Stein das, was erkannt wird, nicht aber das Erkenntnisbild des Steins, es sei denn, der Verstand reflektiert über sich selbst, andernfalls gäbe es kein Wissen über Dinge, sondern nur über Erkenntnisbilder. Nun kommt es aber vor, dass demselben Ding Verschiedenes gemäß unterschiedlichen Formen angeglichen wird. Und weil sich die Erkenntnis gemäß einer Angleichung des Erkennenden an das erkannte Ding vollzieht, folgt, dass es vorkommt, dass dasselbe Ding von verschiedenen Erkennenden erkannt wird. Dies wird bei der Sinneswahrnehmung deutlich: denn viele sehen dieselbe Farbe unterschiedlichen Ähnlichkeiten gemäß. Dies allein nun unterscheidet Aristoteles' (De an. III 8, 432a2) Meinung nach die Sinneswahrnehmung vom Verstand, dass ein Ding wahrgenommen wird gemäß derjenigen Disposition, die es außerhalb der Seele hat, und zwar in seiner Partikularität. Die Natur eines Dings dagegen, die verstanden wird, ist freilich außerhalb der Seele, aber die Art und Weise des Seins außerhalb der Seele entspricht nicht der Art und Weise, wie es verstanden wird. Man versteht nämlich seine allgemeine Natur unter Ausschluss der Individuationsprinzipien. Diese Art des Seins hat es aber nicht außerhalb der Seele. Laut Platons Meinung jedoch ist das verstandene Ding auf dieselbe Weise außerhalb der Seele, wie es auch verstanden wird: denn er behauptet, die Naturen der Dinge seien von der Materie abgetrennt. |
Ad quintum dicendum quod scientia alia est in discipulo, et alia in magistro. Quomodo autem causetur, in sequentibus ostendetur. |
Zu 5: Das Wissen im Schüler ist ein anderes als dasjenige im Lehrer. Wie es aber verursacht wird, wird späterhin aufgezeigt (q117a1). |
Ad sextum dicendum quod Augustinus intelligit animas non esse plures tantum, quin uniantur in una ratione speciei. |
Zu 6: Augustinus sieht ein, dass die Seelen nicht so vielfach sind, dass sie nicht in einem Begriff der Art vereint werden könnten. |
Articulus 3Utrum praeter animam intellectivam sint in homine aliae animae per essentiam differentes, scilicet sensitiva et nutritiva |
Artikel 3 |
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod praeter animam intellectivam sint in homine aliae animae per essentiam differentes, scilicet sensitiva et nutritiva. Corruptibile enim et incorruptibile non sunt unius substantiae. Sed anima intellectiva est incorruptibilis; aliae vero animae, scilicet sensitiva et nutritiva, sunt corruptibiles, ut ex superioribus patet. Ergo in homine non potest esse una essentia animae intellectivae et sensitivae et nutritivae. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Si dicatur quod anima sensitiva in homine est incorruptibilis, contra, corruptibile et incorruptibile differunt secundum genus, ut dicitur in X Metaphys. Sed anima sensitiva in equo et leone et aliis brutis animalibus est corruptibilis. Si igitur in homine sit incorruptibilis, non erit eiusdem generis anima sensitiva in homine et bruto. Animal autem dicitur ex eo quod habet animam sensitivam. Neque ergo animal erit unum genus commune hominis et aliorum animalium. Quod est inconveniens. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, Philosophus dicit, in libro de Generat. Animal., quod embryo prius est animal quam homo. Sed hoc esse non posset, si esset eadem essentia animae sensitivae et intellectivae, est enim animal per animam sensitivam, homo vero per animam intellectivam. Non ergo in homine est una essentia animae sensitivae et intellectivae. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, philosophus dicit, in VIII Metaphys., quod genus sumitur a materia, differentia vero a forma. Sed rationale, quod est differentia constitutiva hominis, sumitur ab anima intellectiva; animal vero dicitur ex hoc quod habet corpus animatum anima sensitiva. Anima ergo intellectiva comparatur ad corpus animatum anima sensitiva, sicut forma ad materiam. Non ergo anima intellectiva est eadem per essentiam cum anima sensitiva in homine; sed praesupponit eam sicut materiale suppositum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed contra est quod dicitur in libro de Eccles. Dogmat., neque duas animas esse dicimus in homine uno, sicut Iacobus et alii Syrorum scribunt, unam animalem, qua animatur corpus, et immixta sit sanguini, et alteram spiritualem, quae rationi ministret, sed dicimus unam et eandem esse animam in homine, quae et corpus sua societate vivificat, et semetipsam sua ratione disponit. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Respondeo dicendum quod Plato posuit diversas animas esse in corpore uno, etiam secundum organa distinctas, quibus diversa opera vitae attribuebat; dicens vim nutritivam esse in hepate, concupiscibilem in corde, cognoscitivam in cerebro. Quam quidem opinionem Aristoteles reprobat, in libro de Anima, quantum ad illas animae partes quae corporeis organis in suis operibus utuntur, ex hoc quod in animalibus quae decisa vivunt, in qualibet parte inveniuntur diversae operationes animae, sicut sensus et appetitus. Hoc autem non esset, si diversa principia operationum animae, tanquam per essentiam diversae, diversis partibus corporis distributa essent. Sed de intellectiva sub dubio videtur relinquere utrum sit separata ab aliis partibus animae solum ratione, an etiam loco. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Opinio autem Platonis sustineri utique posset, si poneretur quod anima unitur corpori, non ut forma, sed ut motor, ut posuit Plato. Nihil enim inconveniens sequitur, si idem mobile a diversis motoribus moveatur, praecipue secundum diversas partes. Sed si ponamus animam corpori uniri sicut formam, omnino impossibile videtur plures animas per essentiam differentes in uno corpore esse. Quod quidem triplici ratione manifestari potest. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Primo quidem, quia animal non esset simpliciter unum, cuius essent animae plures. Nihil enim est simpliciter unum nisi per formam unam, per quam habet res esse, ab eodem enim habet res quod sit ens et quod sit una; et ideo ea quae denominantur a diversis formis, non sunt unum simpliciter, sicut homo albus. Si igitur homo ab alia forma haberet quod sit vivum, scilicet ab anima vegetabili; et ab alia forma quod sit animal, scilicet ab anima sensibili; et ab alia quod sit homo, scilicet ab anima rationali; sequeretur quod homo non esset unum simpliciter, sicut et Aristoteles argumentatur contra Platonem, in VIII Metaphys., quod si alia esset idea animalis, et alia bipedis, non esset unum simpliciter animal bipes. Et propter hoc, in I de Anima, contra ponentes diversas animas in corpore, inquirit quid contineat illas, idest quid faciat ex eis unum. Et non potest dici quod uniantur per corporis unitatem, quia magis anima continet corpus, et facit ipsum esse unum, quam e converso. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Secundo, hoc apparet impossibile ex modo praedicationis. Quae enim sumuntur a diversis formis, praedicantur ad invicem vel per accidens, si formae non sint ad invicem ordinatae, puta cum dicimus quod album est dulce, vel, si formae sint ordinatae ad invicem, erit praedicatio per se, in secundo modo dicendi per se, quia subiectum ponitur in definitione praedicati. Sicut superficies praeambula est ad colorem, si ergo dicamus quod corpus superficiatum est coloratum, erit secundus modus praedicationis per se. Si ergo alia forma sit a qua aliquid dicitur animal, et a qua aliquid dicitur homo, sequeretur quod vel unum horum non possit praedicari de altero nisi per accidens, si istae duae formae ad invicem ordinem non habent; vel quod sit ibi praedicatio in secundo modo dicendi per se, si una animarum sit ad aliam praeambula. Utrumque autem horum est manifeste falsum, quia animal per se de homine praedicatur, non per accidens; homo autem non ponitur in definitione animalis, sed e converso. Ergo oportet eandem formam esse per quam aliquid est animal, et per quam aliquid est homo, alioquin homo non vere esset id quod est animal, ut sic animal per se de homine praedicetur. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Tertio, apparet hoc esse impossibile per hoc, quod una operatio animae, cum fuerit intensa, impedit aliam. Quod nullo modo contingeret, nisi principium actionum esset per essentiam unum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sic ergo dicendum quod eadem numero est anima in homine sensitiva et intellectiva et nutritiva. Quomodo autem hoc contingat, de facili considerari potest, si quis differentias specierum et formarum attendat. Inveniuntur enim rerum species et formae differre ab invicem secundum perfectius et minus perfectum, sicut in rerum ordine animata perfectiora sunt inanimatis, et animalia plantis, et homines animalibus brutis, et in singulis horum generum sunt gradus diversi. Et ideo Aristoteles, in VIII Metaphys., assimilat species rerum numeris, qui differunt specie secundum additionem vel subtractionem unitatis. Et in II de Anima, comparat diversas animas speciebus figurarum, quarum una continet aliam; sicut pentagonum continet tetragonum, et excedit. Sic igitur anima intellectiva continet in sua virtute quidquid habet anima sensitiva brutorum, et nutritiva plantarum. Sicut ergo superficies quae habet figuram pentagonam, non per aliam figuram est tetragona, et per aliam pentagona; quia superflueret figura tetragona, ex quo in pentagona continetur; ita nec per aliam animam Socrates est homo, et per aliam animal, sed per unam et eandem. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad primum ergo dicendum quod anima sensitiva non habet incorruptibilitatem ex hoc quod est sensitiva, sed ex hoc quod est intellectiva, ei incorruptibilitas debetur. Quando ergo anima est sensitiva tantum, corruptibilis est, quando vero cum sensitivo intellectivum habet, est incorruptibilis. Licet enim sensitivum incorruptionem non det, tamen incorruptionem intellectivo auferre non potest. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad secundum dicendum quod formae non collocantur in genere vel in specie, sed composita. Homo autem corruptibilis est, sicut et alia animalia. Unde differentia secundum corruptibile et incorruptibile, quae est ex parte formarum, non facit hominem secundum genus ab aliis animalibus differre. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad tertium dicendum quod prius embryo habet animam quae est sensitiva tantum; qua abiecta, advenit perfectior anima, quae est simul sensitiva et intellectiva; ut infra plenius ostendetur. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad quartum dicendum quod non oportet secundum diversas rationes vel intentiones logicas, quae consequuntur modum intelligendi, diversitatem in rebus naturalibus accipere, quia ratio unum et idem secundum diversos modos apprehendere potest. Quia igitur, ut dictum est, anima intellectiva virtute continet id quod sensitiva habet, et adhuc amplius; potest seorsum ratio considerare quod pertinet ad virtutem sensitivae, quasi quoddam imperfectum et materiale. Et quia hoc invenit commune homini et aliis animalibus, ex hoc rationem generis format. Id vero in quo anima intellectiva sensitiva excedit, accipit quasi formale et completivum, et ex eo format differentiam hominis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Articulus 4Utrum in homine sit alia forma praeter animam intellectivam |
Artikel 4 |
Ad quartum sic proceditur. Videtur quod in homine sit alia forma praeter animam intellectivam. Dicit enim Philosophus, in II de Anima, quod anima est actus corporis physici potentia vitam habentis. Comparatur igitur anima ad corpus, sicut forma ad materiam. Sed corpus habet aliquam formam substantialem per quam est corpus. Ergo ante animam praecedit in corpore aliqua forma substantialis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, homo et quodlibet animal est movens seipsum. Omne autem movens seipsum dividitur in duas partes, quarum una est movens, et alia est mota, ut probatur in VIII Physic. Pars autem movens est anima. Ergo oportet quod alia pars sit talis quae possit esse mota. Sed materia prima non potest moveri, ut dicitur in V Physic., cum sit ens solum in potentia, quinimmo omne quod movetur est corpus. Ergo oportet quod in homine et in quolibet animali sit alia forma substantialis, per quam constituatur corpus. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, ordo in formis attenditur secundum habitudinem ad materiam primam, prius enim et posterius dicitur per comparationem ad aliquod principium. Si ergo non esset in homine alia forma substantialis praeter animam rationalem, sed immediate materiae primae inhaereret; sequeretur quod esset in ordine imperfectissimarum formarum, quae immediate inhaerent materiae. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, corpus humanum est corpus mixtum. Mixtio autem non fit secundum materiam tantum, quia tunc esset corruptio sola. Oportet ergo quod remaneant formae elementorum in corpore mixto, quae sunt formae substantiales. Ergo in corpore humano sunt aliae formae substantiales praeter animam intellectivam. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed contra, unius rei est unum esse substantiale. Sed forma substantialis dat esse substantiale. Ergo unius rei est una tantum forma substantialis. Anima autem est forma substantialis hominis. Ergo impossibile est quod in homine sit aliqua alia forma substantialis quam anima intellectiva. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Respondeo dicendum quod, si poneretur anima intellectiva non uniri corpori ut forma, sed solum ut motor, ut Platonici posuerunt; necesse esset dicere quod in homine esset alia forma substantialis, per quam corpus ab anima mobile in suo esse constitueretur. Sed si anima intellectiva unitur corpori ut forma substantialis, sicut supra iam diximus, impossibile est quod aliqua alia forma substantialis praeter eam inveniatur in homine. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad cuius evidentiam, considerandum est quod forma substantialis in hoc a forma accidentali differt, quia forma accidentalis non dat esse simpliciter, sed esse tale, sicut calor facit suum subiectum non simpliciter esse, sed esse calidum. Et ideo cum advenit forma accidentalis, non dicitur aliquid fieri vel generari simpliciter, sed fieri tale aut aliquo modo se habens, et similiter cum recedit forma accidentalis, non dicitur aliquid corrumpi simpliciter, sed secundum quid. Forma autem substantialis dat esse simpliciter, et ideo per eius adventum dicitur aliquid simpliciter generari, et per eius recessum simpliciter corrumpi. Et propter hoc antiqui naturales, qui posuerunt materiam primam esse aliquod ens actu, puta ignem aut aerem aut aliquid huiusmodi, dixerunt quod nihil generatur aut corrumpitur simpliciter, sed omne fieri statuerunt alterari, ut dicitur in I Physic. Si igitur ita esset, quod praeter animam intellectivam praeexisteret quaecumque alia forma substantialis in materia, per quam subiectum animae esset ens actu; sequeretur quod anima non daret esse simpliciter; et per consequens quod non esset forma substantialis; et quod per adventum animae non esset generatio simpliciter, neque per eius abscessum corruptio simpliciter, sed solum secundum quid. Quae sunt manifeste falsa. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Unde dicendum est quod nulla alia forma substantialis est in homine, nisi sola anima intellectiva; et quod ipsa, sicut virtute continet animam sensitivam et nutritivam, ita virtute continet omnes inferiores formas, et facit ipsa sola quidquid imperfectiores formae in aliis faciunt. Et similiter est dicendum de Anima sensitiva in brutis, et de nutritiva in plantis, et universaliter de omnibus formis perfectioribus respectu imperfectiorum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad primum ergo dicendum quod Aristoteles non dicit animam esse actum corporis tantum, sed actum corporis physici organici potentia vitam habentis, et quod talis potentia non abiicit animam. Unde manifestum est quod in eo cuius anima dicitur actus, etiam anima includitur; eo modo loquendi quo dicitur quod calor est actus calidi, et lumen est actus lucidi; non quod seorsum sit lucidum sine luce, sed quia est lucidum per lucem. Et similiter dicitur quod anima est actus corporis etc., quia per animam et est corpus, et est organicum, et est potentia vitam habens. Sed actus primus dicitur in potentia respectu actus secundi, qui est operatio. Talis enim potentia est non abiiciens, idest non excludens, animam. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad secundum dicendum quod anima non movet corpus per esse suum, secundum quod unitur corpori ut forma; sed per potentiam motivam, cuius actus praesupponit iam corpus effectum in actu per animam; ut sic anima secundum vim motivam sit pars movens, et corpus animatum sit pars mota. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad tertium dicendum quod in materia considerantur diversi gradus perfectionis, sicut esse, vivere, sentire, et intelligere. Semper autem secundum superveniens priori, perfectius est. Forma ergo quae dat solum primum gradum perfectionis materiae, est imperfectissima, sed forma quae dat primum et secundum, et tertium, et sic deinceps, est perfectissima; et tamen materiae immediata. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad quartum dicendum quod Avicenna posuit formas substantiales elementorum integras remanere in mixto, mixtionem autem fieri secundum quod contrariae qualitates elementorum reducuntur ad medium. Sed hoc est impossibile. Quia diversae formae elementorum non possunt esse nisi in diversis partibus materiae; ad quarum diversitatem oportet intelligi dimensiones, sine quibus materia divisibilis esse non potest. Materia autem dimensioni subiecta non invenitur nisi in corpore. Diversa autem corpora non possunt esse in eodem loco. Unde sequitur quod elementa sint in mixto distincta secundum situm. Et ita non erit vera mixtio, quae est secundum totum, sed mixtio ad sensum, quae est secundum minima iuxta se posita. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Averroes autem posuit, in III de Caelo, quod formae elementorum, propter sui imperfectionem, sunt mediae inter formas accidentales et substantiales; et ideo recipiunt magis et minus; et ideo remittuntur in mixtione et ad medium reducuntur, et conflatur ex eis una forma. Sed hoc est etiam magis impossibile. Nam esse substantiale cuiuslibet rei in indivisibili consistit; et omnis additio et subtractio variat speciem, sicut in numeris, ut dicitur in VIII Metaphys. Unde impossibile est quod forma substantialis quaecumque recipiat magis et minus. Nec minus est impossibile aliquid esse medium inter substantiam et accidens. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Et ideo dicendum est, secundum Philosophum in I de Generat., quod formae elementorum manent in mixto non actu, sed virtute. Manent enim qualitates propriae elementorum, licet remissae, in quibus est virtus formarum elementarium. Et huiusmodi qualitas mixtionis est propria dispositio ad formam substantialem corporis mixti, puta formam lapidis, vel animae cuiuscumque. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Articulus 5Utrum anima intellectiva convenienter tali corpori uniatur |
Artikel 5 |
Ad quintum sic proceditur. Videtur quod anima intellectiva inconvenienter tali corpori uniatur. Materia enim debet esse proportionata formae. Sed anima intellectiva est forma incorruptibilis. Non ergo convenienter unitur corpori corruptibili. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, anima intellectiva est forma maxime immaterialis, cuius signum est, quod habet operationem in qua non communicat materia corporalis. Sed quanto corpus est subtilius, tanto minus habet de materia. Ergo anima deberet subtilissimo corpori uniri, puta igni; et non corpori mixto, et terrestri magis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, cum forma sit principium speciei, ab una forma non proveniunt diversae species. Sed anima intellectiva est una forma. Ergo non debet uniri corpori quod componitur ex partibus dissimilium specierum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, perfectioris formae debet esse perfectius susceptibile. Sed anima intellectiva est perfectissima animarum. Cum igitur aliorum animalium corpora habeant naturaliter insita tegumenta, puta pilorum loco vestium, et unguium loco calceamentorum; habeant etiam arma naturaliter sibi data, sicut ungues, dentes et cornua, ergo videtur quod anima intellectiva non debuerit uniri corpori imperfecto tanquam talibus auxiliis privato. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed contra est quod dicit Philosophus, in II de Anima, quod anima est actus corporis physici organici potentia vitam habentis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Respondeo dicendum quod, cum forma non sit propter materiam, sed potius materia propter formam; ex forma oportet rationem accipere quare materia sit talis, et non e converso. Anima autem intellectiva, sicut supra habitum est, secundum naturae ordinem, infimum gradum in substantiis intellectualibus tenet; intantum quod non habet naturaliter sibi inditam notitiam veritatis, sicut angeli, sed oportet quod eam colligat ex rebus divisibilibus per viam sensus, ut Dionysius dicit, VII cap. de Div. Nom. Natura autem nulli deest in necessariis, unde oportuit quod anima intellectiva non solum haberet virtutem intelligendi, sed etiam virtutem sentiendi. Actio autem sensus non fit sine corporeo instrumento. Oportuit igitur animam intellectivam tali corpori uniri, quod possit esse conveniens organum sensus. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Omnes autem alii sensus fundantur supra tactum. Ad organum autem tactus requiritur quod sit medium inter contraria, quae sunt calidum et frigidum, humidum et siccum, et similia, quorum est tactus apprehensivus, sic enim est in potentia ad contraria, et potest ea sentire. Unde quanto organum tactus fuerit magis reductum ad aequalitatem complexionis, tanto perceptibilior erit tactus. Anima autem intellectiva habet completissime virtutem sensitivam, quia quod est inferioris praeexistit perfectius in superiori ut dicit Dionysius in libro de Div. Nom. Unde oportuit corpus cui unitur anima intellectiva, esse corpus mixtum, inter omnia alia magis reductum ad aequalitatem complexionis. Et propter hoc homo inter omnia animalia melioris est tactus. Et inter ipsos homines, qui sunt melioris tactus, sunt melioris intellectus. Cuius signum est, quod molles carne bene aptos mente videmus, ut dicitur in II de Anima. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad primum ergo dicendum quod hanc obiectionem aliquis forte vellet evadere per hoc, quod diceret corpus hominis ante peccatum incorruptibile fuisse. Sed haec responsio non videtur sufficiens, quia corpus hominis ante peccatum immortale fuit non per naturam, sed per gratiae divinae donum; alioquin immortalitas eius per peccatum sublata non esset, sicut nec immortalitas daemonis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Et ideo aliter dicendum est, quod in materia duplex conditio invenitur, una quae eligitur ad hoc quod sit conveniens formae; alia quae ex necessitate consequitur prioris dispositionis. Sicut artifex ad formam serrae eligit materiam ferream, aptam ad secandum dura; sed quod dentes serrae hebetari possint et rubiginem contrahere, sequitur ex necessitate materiae. Sic igitur et animae intellectivae debetur corpus quod sit aequalis complexionis, ex hoc autem de necessitate materiae sequitur quod sit corruptibile. Si quis vero dicat quod Deus potuit hanc necessitatem vitare, dicendum est quod in constitutione rerum naturalium non consideratur quid Deus facere possit, sed quid naturae rerum conveniat, ut Augustinus dicit, II super Gen. ad Litt. Providit tamen Deus adhibendo remedium contra mortem per gratiae donum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad secundum dicendum quod animae intellectivae non debetur corpus propter ipsam intellectualem operationem secundum se; sed propter sensitivam virtutem, quae requirit organum aequaliter complexionatum. Et ideo oportuit animam intellectivam tali corpori uniri, et non simplici elemento, vel corpori mixto in quo excederet ignis secundum quantitatem, quia non posset esse aequalitas complexionis, propter excedentem ignis activam virtutem. Habet autem hoc corpus aequaliter complexionatum quandam dignitatem, per hoc quod est remotum a contrariis; in quo quodammodo assimilatur corpori caelesti. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad tertium dicendum quod partes animalis, ut oculus, manus, caro et os, et huiusmodi, non sunt in specie, sed totum, et ideo non potest dici, proprie loquendo, quod sint diversarum specierum, sed quod sint diversarum dispositionum. Et hoc competit animae intellectivae, quae quamvis sit una secundum essentiam, tamen propter sui perfectionem est multiplex in virtute; et ideo, ad diversas operationes, indiget diversis dispositionibus in partibus corporis cui unitur. Et propter hoc videmus quod maior est diversitas partium in animalibus perfectis quam in imperfectis, et in his quam in plantis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad quartum dicendum quod anima intellectiva, quia est universalium comprehensiva, habet virtutem ad infinita. Et ideo non potuerunt sibi determinari a natura vel determinatae existimationes naturales, vel etiam determinata auxilia vel defensionum vel tegumentorum; sicut aliis animalibus, quorum animae habent apprehensionem et virtutem ad aliqua particularia determinata. Sed loco horum omnium, homo habet naturaliter rationem, et manus, quae sunt organa organorum, quia per eas homo potest sibi praeparare instrumenta infinitorum modorum, et ad infinitos effectus. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Articulus 6Utrum anima intellectiva uniatur corpori mediantibus aliquibus dispositionibus accidentalibus |
Artikel 6 |
Ad sextum sic proceditur. Videtur quod anima intellectiva uniatur corpori mediantibus aliquibus dispositionibus accidentalibus. Omnis enim forma est in materia sibi propria et disposita. Sed dispositiones ad formam sunt accidentia quaedam. Ergo oportet praeintelligi accidentia aliqua in materia ante formam substantialem, et ita ante animam, cum anima sit quaedam substantialis forma. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, diversae formae unius speciei requirunt diversas materiae partes. Partes autem materiae diversae non possunt intelligi nisi secundum divisionem dimensivarum quantitatum. Ergo oportet intelligere dimensiones in materia ante formas substantiales, quae sunt multae unius speciei. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, spirituale applicatur corporali per contactum virtutis. Virtus autem animae est eius potentia. Ergo videtur quod anima unitur corpori mediante potentia, quae est quoddam accidens. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed contra est quod accidens est posterius substantia et tempore et ratione, ut dicitur in VII Metaphys. Non ergo forma accidentalis aliqua potest intelligi in materia ante animam, quae est forma substantialis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Respondeo dicendum quod, si anima uniretur corpori solum ut motor, nihil prohiberet, immo magis necessarium esset esse aliquas dispositiones medias inter animam et corpus, potentiam scilicet ex parte animae, per quam moveret corpus; et aliquam habilitatem ex parte corporis, per quam corpus esset ab anima mobile. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed si anima intellectiva unitur corpori ut forma substantialis, sicut iam supra dictum est, impossibile est quod aliqua dispositio accidentalis cadat media inter corpus et animam, vel inter quamcumque formam substantialem et materiam suam. Et huius ratio est quia, cum materia sit in potentia ad omnes actus ordine quodam, oportet quod id quod est primum simpliciter in actibus, primo in materia intelligatur. Primum autem inter omnes actus est esse. Impossibile est ergo intelligere materiam prius esse calidam vel quantam, quam esse in actu. Esse autem in actu habet per formam substantialem, quae facit esse simpliciter, ut iam dictum est. Unde impossibile est quod quaecumque dispositiones accidentales praeexistant in materia ante formam substantialem; et per consequens neque ante animam. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad primum ergo dicendum quod, sicut ex praedictis patet, forma perfectior virtute continet quidquid est inferiorum formarum. Et ideo una et eadem existens, perficit materiam secundum diversos perfectionis gradus. Una enim et eadem forma est per essentiam, per quam homo est ens actu, et per quam est corpus, et per quam est vivum, et per quam est animal, et per quam est homo. Manifestum est autem quod unumquodque genus consequuntur propria accidentia. Sicut ergo materia praeintelligitur perfecta secundum esse ante intellectum corporeitatis, et sic de aliis; ita praeintelliguntur accidentia quae sunt propria entis, ante corporeitatem. Et sic praeintelliguntur dispositiones in materia ante formam, non quantum ad omnem eius effectum, sed quantum ad posteriorem. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad secundum dicendum quod dimensiones quantitativae sunt accidentia consequentia corporeitatem, quae toti materiae convenit. Unde materia iam intellecta sub corporeitate et dimensionibus, potest intelligi ut distincta in diversas partes, ut sic accipiat diversas formas secundum ulteriores perfectionis gradus. Quamvis enim eadem forma sit secundum essentiam quae diversos perfectionis gradus materiae attribuit, ut dictum est; tamen secundum considerationem rationis differt. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad tertium dicendum quod substantia spiritualis quae unitur corpori solum ut motor, unitur ei per potentiam vel virtutem. Sed anima intellectiva corpori unitur ut forma per suum esse. Administrat tamen ipsum et movet per suam potentiam et virtutem. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Articulus 7Utrum anima uniatur corpori animalis mediante aliquo corpore |
Artikel 7 |
Ad septimum sic proceditur. Videtur quod anima uniatur corpori animalis mediante aliquo corpore. Dicit enim Augustinus, VII super Gen. ad Litt., quod anima per lucem, idest ignem, et aerem, quae sunt similiora spiritui, corpus administrat. Ignis autem et aer sunt corpora. Ergo anima unitur corpori humano mediante aliquo corpore. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, id quo subtracto solvitur unio aliquorum unitorum, videtur esse medium inter ea. Sed deficiente spiritu, anima a corpore separatur. Ergo spiritus, qui est quoddam corpus subtile, medium est in unione corporis et animae. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, ea quae sunt multum distantia, non uniuntur nisi per medium. Sed anima intellectiva distat a corpore et quia est incorporea, et quia est incorruptibilis. Ergo videtur quod uniatur ei mediante aliquo quod sit corpus incorruptibile. Et hoc videtur esse aliqua lux caelestis, quae conciliat elementa et redigit in unum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed contra est quod Philosophus dicit, in II de Anima, quod non oportet quaerere si unum est anima et corpus, sicut neque ceram et figuram. Sed figura unitur cerae nullo corpore mediante. Ergo et anima corpori. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Respondeo dicendum quod si anima, secundum Platonicos, corpori uniretur solum ut motor, conveniens esset dicere quod inter animam hominis, vel cuiuscumque animalis, et corpus aliqua alia corpora media intervenirent, convenit enim motori aliquid distans per media magis propinqua movere. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Si vero anima unitur corpori ut forma, sicut iam dictum est, impossibile est quod uniatur ei aliquo corpore mediante. Cuius ratio est, quia sic dicitur aliquid unum, quomodo et ens. Forma autem per seipsam facit rem esse in actu, cum per essentiam suam sit actus; nec dat esse per aliquod medium. Unde unitas rei compositae ex materia et forma est per ipsam formam, quae secundum seipsam unitur materiae ut actus eius. Nec est aliquid aliud uniens nisi agens, quod facit materiam esse in actu, ut dicitur in VIII Metaphys. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Unde patet esse falsas opiniones eorum qui posuerunt aliqua corpora esse media inter animam et corpus hominis. Quorum quidam Platonici dixerunt quod anima intellectiva habet corpus incorruptibile sibi naturaliter unitum, a quo nunquam separatur, et eo mediante unitur corpori hominis corruptibili. Quidam vero dixerunt quod unitur corpori mediante spiritu corporeo. Alii vero dixerunt quod unitur corpori mediante luce, quam dicunt esse corpus, et de natura quintae essentiae, ita quod anima vegetabilis unitur corpori mediante luce caeli siderei; anima vero sensibilis, mediante luce caeli crystallini; anima vero intellectualis, mediante luce caeli Empyrei. Quod fictitium et derisibile apparet, tum quia lux non est corpus; tum quia quinta essentia non venit materialiter in compositionem corporis mixti, cum sit inalterabilis, sed virtualiter tantum; tum etiam quia anima immediate corpori unitur ut forma materiae. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad primum ergo dicendum quod Augustinus loquitur de anima inquantum movet corpus, unde utitur verbo administrationis. Et verum est quod partes grossiores corporis per subtiliores movet. Et primum instrumentum virtutis motivae est spiritus, ut dicit Philosophus in libro de Causa Motus Animalium. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad secundum dicendum quod, subtracto spiritu, deficit unio animae ad corpus, non quia sit medium; sed quia tollitur dispositio per quam corpus est dispositum ad talem unionem. Est tamen spiritus medium in movendo, sicut primum instrumentum motus. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad tertium dicendum quod anima distat quidem a corpore plurimum, si utriusque conditiones seorsum considerentur, unde si utrumque ipsorum separatim esse haberet, oporteret quod multa media intervenirent. Sed inquantum anima est forma corporis, non habet esse seorsum ab esse corporis; sed per suum esse corpori unitur immediate. Sic enim et quaelibet forma, si consideretur ut actus, habet magnam distantiam a materia, quae est ens in potentia tantum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Articulus 8Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis |
Artikel 8 |
Ad octavum sic proceditur. Videtur quod anima non sit tota in qualibet parte corporis. Dicit enim Philosophus, in libro de Causa Motus Animalium, non opus est in unaquaque corporis parte esse animam; sed in quodam principio corporis existente, alia vivere; eo quod simul nata sunt facere proprium motum per naturam. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, anima est in corpore cuius est actus. Sed est actus corporis organici. Ergo non est nisi in corpore organico. Sed non quaelibet pars corporis hominis est corpus organicum. Ergo anima non est in qualibet parte corporis tota. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, in II de Anima dicitur quod sicut se habet pars animae ad partem corporis, ut visus ad pupillam, ita anima tota ad totum corpus animalis. Si igitur tota anima est in qualibet parte corporis, sequitur quod quaelibet pars corporis sit animal. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, omnes potentiae animae in ipsa essentia animae fundantur. Si igitur anima tota est in qualibet parte corporis, sequitur quod omnes potentiae animae sint in qualibet corporis parte, et ita visus erit in aure, et auditus in oculo. Quod est inconveniens. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Praeterea, si in qualibet parte corporis esset tota anima, quaelibet pars corporis immediate dependeret ab anima. Non ergo una pars dependeret ab alia, nec una pars esset principalior quam alia, quod est manifeste falsum. Non ergo anima est in qualibet parte corporis tota. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed contra est quod Augustinus dicit, in VI de Trin., quod anima in quocumque corpore et in toto est tota, et in qualibet eius parte tota est. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Respondeo dicendum quod, sicut in aliis iam dictum est, si anima uniretur corpori solum ut motor, posset dici quod non esset in qualibet parte corporis, sed in una tantum, per quam alias moveret. Sed quia anima unitur corpori ut forma, necesse est quod sit in toto, et in qualibet parte corporis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Non enim est forma corporis accidentalis, sed substantialis. Substantialis autem forma non solum est perfectio totius, sed cuiuslibet partis. Cum enim totum consistat ex partibus, forma totius quae non dat esse singulis partibus corporis, est forma quae est compositio et ordo, sicut forma domus, et talis forma est accidentalis. Anima vero est forma substantialis, unde oportet quod sit forma et actus non solum totius, sed cuiuslibet partis. Et ideo, recedente anima, sicut non dicitur animal et homo nisi aequivoce, quemadmodum et animal pictum vel lapideum; ita est de manu et oculo, aut carne et osse, ut Philosophus dicit. Cuius signum est, quod nulla pars corporis habet proprium opus, anima recedente, cum tamen omne quod retinet speciem, retineat operationem speciei. Actus autem est in eo cuius est actus. Unde oportet animam esse in toto corpore, et in qualibet eius parte. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Et quod tota sit in qualibet parte eius, hinc considerari potest, quia, cum totum sit quod dividitur in partes, secundum triplicem divisionem est triplex totalitas. Est enim quoddam totum quod dividitur in partes quantitativas, sicut tota linea vel totum corpus. Est etiam quoddam totum quod dividitur in partes rationis et essentiae; sicut definitum in partes definitionis, et compositum resolvitur in materiam et formam. Tertium autem totum est potentiale, quod dividitur in partes virtutis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Primus autem totalitatis modus non convenit formis, nisi forte per accidens; et illis solis formis, quae habent indifferentem habitudinem ad totum quantitativum et partes eius. Sicut albedo, quantum est de sui ratione, aequaliter se habet ut sit in tota superficie et in qualibet superficiei parte; et ideo, divisa superficie, dividitur albedo per accidens. Sed forma quae requirit diversitatem in partibus, sicut est anima, et praecipue animalium perfectorum, non aequaliter se habet ad totum et partes, unde non dividitur per accidens per divisionem quantitatis. Sic ergo totalitas quantitativa non potest attribui animae nec per se nec per accidens. Sed totalitas secunda, quae attenditur secundum rationis et essentiae perfectionem, proprie et per se convenit formis. Similiter autem et totalitas virtutis, quia forma est operationis principium. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Si ergo quaereretur de albedine, utrum esset tota in tota superficie et in qualibet eius parte, distinguere oporteret. Quia si fiat mentio de totalitate quantitativa, quam habet albedo per accidens, non tota esset in qualibet parte superficiei. Et similiter dicendum est de totalitate virtutis, magis enim potest movere visum albedo quae est in tota superficie, quam albedo quae est in aliqua eius particula. Sed si fiat mentio de totalitate speciei et essentiae, tota albedo est in qualibet superficiei parte. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Sed quia anima totalitatem quantitativam non habet, nec per se nec per accidens, ut dictum est; sufficit dicere quod anima tota est in qualibet parte corporis secundum totalitatem perfectionis et essentiae; non autem secundum totalitatem virtutis. Quia non secundum quamlibet suam potentiam est in qualibet parte corporis; sed secundum visum in oculo, secundum auditum in aure, et sic de aliis. Tamen attendendum est quod, quia anima requirit diversitatem in partibus, non eodem modo comparatur ad totum et ad partes, sed ad totum quidem primo et per se, sicut ad proprium et proportionatum perfectibile; ad partes autem per posterius, secundum quod habent ordinem ad totum. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad primum ergo dicendum quod Philosophus loquitur de potentia motiva animae. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad secundum dicendum quod anima est actus corporis organici, sicut primi et proportionati perfectibilis. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad tertium dicendum quod animal est quod componitur ex anima et corpore toto, quod est primum et proportionatum eius perfectibile. Sic autem anima non est in parte. Unde non oportet quod pars animalis sit animal. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad quartum dicendum quod potentiarum animae quaedam sunt in ea secundum quod excedit totam corporis capacitatem, scilicet intellectus et voluntas, unde huiusmodi potentiae in nulla parte corporis esse dicuntur. Aliae vero potentiae sunt communes animae et corpori, unde talium potentiarum non oportet quod quaelibet sit in quocumque est anima; sed solum in illa parte corporis quae est proportionata ad talis potentiae operationem. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Ad quintum dicendum quod una pars corporis dicitur esse principalior quam alia, propter potentias diversas quarum sunt organa partes corporis. Quae enim est principalioris potentiae organum, est principalior pars corporis, vel quae etiam eidem potentiae principalius deservit. |
Dieser Absatz befindet sich derzeit in Übersetzung. Wir würden uns freuen, wenn Sie später nochmal vorbeischauen
|
Schnellnavigation
-
A.0
A.1
Utrum sit necessarium, praeter philosophicas disciplinas, aliam doctrinam haberi
A.2
Utrum sacra doctrina sit scientia
A.3
Utrum sacra doctrina sit una scientia
A.4
Utrum sacra doctrina sit scientia practica
A.5
Utrum sacra doctrina sit dignior aliis scientiis
A.6
Utrum haec doctrina sit sapientia
A.7
Utrum Deus sit subiectum huius scientiae
A.8
Utrum haec doctrina sit argumentativa
A.9
Utrum sacra Scriptura debeat uti metaphoris
A.10
Utrum sacra Scriptura sub una littera habeat plures sensus
-
A.0
A.1
Utrum Deus sit corpus
A.2
Utrum in Deo sit compositio formae et materiae
A.3
Utrum sit idem Deus quod sua essentia vel natura
A.4
Utrum in Deo sit idem essentia et esse
A.5
Utrum Deus sit in genere aliquo
A.6
Utrum in Deo sint aliqua accidentia
A.7
Utrum Deus sit omnino simplex
A.8
Utrum Deus in compositionem aliorum veniat
-
A.0
A.1
Utrum bonum differat secundum rem ab ente
A.2
Utrum bonum secundum rationem sit prius quam ens
A.3
Utrum omne ens sit bonum
A.4
Utrum bonum habeat rationem causae finalis, sed magis aliarum
A.5
Utrum ratio boni consistat in modo, specie, et ordine
A.6
Utrum convenienter dividatur bonum per honestum, utile, et delectabile
-
A.0
A.1
Utrum sit conveniens definitio aeternitatis: aeternitas est interminabilis vitae tota simul et perfecta possessio
A.2
Utrum Deus sit aeternus
A.3
Utrum esse aeternum sit soli Deo proprium
A.4
Utrum aeternitas sit aliud a tempore
A.5
Utrum aevum sit aliud a tempore
A.6
Utrum sit tantum unum aevum
-
A.0
A.1
Utrum aliquis intellectus creatus possit Deum per essentiam videre
A.2
Utrum essentia Dei ab intellectu creato per aliquam similitudinem videatur
A.3
Utrum essentia Dei videri possit oculo corporali
A.4
Utrum aliquis intellectus creatus per sua naturalia divinam essentiam videre possit
A.5
Utrum intellectus creatus ad videndum essentiam Dei aliquo lumine creato indigeat
A.6
Utrum videntium essentiam Dei unus alio perfectius videat
A.7
Utrum videntes Deum per essentiam ipsum comprehendant
A.8
Utrum videntes Deum per essentiam omnia in Deo videant
A.9
Utrum ea quae videntur in Deo, a videntibus divinam essentiam per aliquas similitudines videantur
A.10
Utrum videntes Deum per essentiam simul videant omnia quae in ipso vident
A.11
Utrum aliquis in hac vita possit Deum per essentiam videre
A.12
Utrum per naturalem rationem Deum in hac vita cognoscere possimus
A.13
Utrum per gratiam habeatur altior cognitio Dei, quam ea quae habetur per naturalem rationem
-
A.0
A.1
Utrum aliquod nomen Deo conveniat
A.2
Utrum aliquod nomen dicatur de Deo substantialiter
A.3
Utrum aliquod nomen dicatur de Deo proprie
A.4
Utrum ista nomina dicta de Deo, sint nomina synonyma
A.5
Utrum ea quae dicuntur de Deo et creaturis, univoce de ipsis dicantur
A.6
Utrum nomina per prius dicantur de creaturis quam de Deo
A.7
Utrum nomina quae important relationem ad creaturas, dicantur de Deo ex tempore
A.8
Utrum hoc nomen Deus sit nomen naturae
A.9
Utrum hoc nomen Deus sit communicabile
A.10
Utrum hoc nomen Deus univoce dicatur de Deo per naturam, et per participationem, et secundum opinionem
A.11
Utrum hoc nomen qui est sit maxime proprium nomen Dei
A.12
Utrum propositiones affirmativae possunt formari de Deo
-
A.0
A.1
Utrum in Deo sit scientia
A.2
Utrum Deus intelligat se
A.3
Utrum Deus comprehendat seipsum
A.4
Utrum ipsum intelligere Dei sit eius substantia
A.5
Utrum Deus cognoscat alia a se
A.6
Utrum Deus cognoscat alia a se propria cognitione
A.7
Utrum scientia Dei sit discursiva
A.8
Utrum scientia Dei sit causa rerum
A.9
Utrum Deus habeat scientiam non entium
A.10
Utrum Deus cognoscat mala
A.11
Utrum Deus cognoscat singularia
A.12
Utrum Deus possit cognoscere infinita
A.13
Utrum scientia Dei sit futurorum contingentium
A.14
Utrum Deus cognoscat enuntiabilia
A.15
Utrum scientia Dei sit variabilis
A.16
Utrum Deus de rebus habeat scientiam speculativam
-
A.0
A.1
Utrum veritas sit tantum in intellectu
A.2
Utrum veritas sit solum in intellectu componente et dividente
A.3
Utrum verum et ens convertantur
A.4
Utrum bonum secundum rationem sit prius quam verum
A.5
Utrum Deus sit veritas
A.6
Utrum una sola sit veritas, secundum quam omnia sunt vera
A.7
Utrum veritas creata sit aeterna
A.8
Utrum veritas sit immutabilis
-
A.0
A.1
Utrum in Deo sit voluntas
A.2
Utrum Deus velit alia a se
A.3
Utrum quidquid Deus vult, ex necessitate velit
A.4
Utrum voluntas Dei sit causa rerum
A.5
Utrum voluntatis divinae sit assignare aliquam causam
A.6
Utrum voluntas Dei semper impleatur
A.7
Utrum voluntas Dei sit mutabilis
A.8
Utrum voluntas Dei rebus volitis necessitatem imponat
A.9
Utrum voluntas Dei sit malorum
A.10
Utrum Deus habeat liberum arbitrium
A.11
Utrum sit distinguenda in Deo voluntas signi
A.12
Utrum convenienter circa divinam voluntatem ponantur quinque signa
-
A.0
A.1
Utrum homines praedestinentur a Deo
A.2
Utrum praedestinatio ponat aliquid in praedestinato
A.3
Utrum Deus aliquod hominem reprobet
A.4
Utrum praedestinati eligantur a Deo
A.5
Utrum praescientia meritorum sit causa praedestinationis
A.6
Utrum praedestinatio sit certa
A.7
Utrum numerus praedestinatorum sit certus
A.8
Utrum praedestinatio possit iuvari precibus sanctorum
-
A.0
A.1
Utrum incompetens sit definitio personae quam Boetius assignat, quae talis est, persona est rationalis naturae individua substantia
A.2
Utrum persona sit idem quod hypostasis, subsistentia et essentia
A.3
Utrum nomen personae sit ponendum in divinis
A.4
Utrum hoc nomen persona non significet relationem, sed substantiam, in divinis
-
A.0
A.1
Utrum in divinis essentia sit idem quod persona
A.2
Utrum sit dicendum tres personas esse unius essentiae
A.3
Utrum nomina essentialia, ut hoc nomen Deus, non praedicentur singulariter de tribus personis, sed pluraliter
A.4
Utrum nomina essentialia concretiva possunt supponere pro persona
A.5
Utrum nomina essentialia in abstracto significata possint supponere pro persona
A.6
Utrum personae possint praedicari de nominibus essentialibus concretis
A.7
Utrum nomina essentialia sint approprianda personis
A.8
Utrum convenienter a sacris doctoribus sint essentialia personis attributa
-
A.0
A.1
Utrum actus notionales sint personis attribuendi
A.2
Utrum actus notionales sint voluntarii
A.3
Utrum actus notionales sint de aliquo
A.4
Utrum in divinis sit potentia respectu actuum notionalium
A.5
Utrum potentia generandi vel spirandi significet relationem, et non essentiam
A.6
Utrum actus notionalis ad plures personas terminari possit
-
A.0
A.1
Utrum aequalitas competat divinis personis
A.2
Utrum persona procedens sit coaeterna suo principio, ut filius patri
A.3
Utrum in divinis personis sit ordo naturae
A.4
Utrum filius sit aequalis patri in magnitudine
A.5
Utrum filius sit in patre, et e converso
A.6
Utrum filius sit aequalis patri secundum potentiam
-
A.0
A.1
Utrum personae divinae conveniat mitti
A.2
Utrum missio possit esse aeterna
A.3
Utrum missio invisibilis divinae personae sit solum secundum donum gratiae gratum facientis
A.4
Utrum etiam patri conveniat mitti
A.5
Utrum filio conveniat invisibiliter mitti
A.6
Utrum missio invisibilis fiat ad omnes qui sunt participes gratiae
A.7
Utrum spiritui sancto conveniat visibiliter mitti
A.8
Utrum aliqua persona divina mittatur nisi ab ea a qua procedit aeternaliter
-
A.0
A.1
Utrum creare sit ex nihilo aliquid facere
A.2
Utrum Deus possit aliquid creare
A.3
Utrum creatio sit aliquid in creatura
A.4
Utrum creari sit proprium compositorum et subsistentium
A.5
Utrum solius Dei sit creare
A.6
Utrum creare sit proprium alicuius personae
A.7
Utrum in creaturis sit necesse inveniri vestigium Trinitatis
A.8
Utrum creatio admisceatur in operibus naturae et artis
-
A.0
A.1
Utrum intellectus angeli quandoque sit in potentia
A.2
Utrum angelus possit simul multa intelligere
A.3
Utrum angelus cognoscat discurrendo
A.4
Utrum angeli intelligant componendo et dividendo
A.5
Utrum in intellectu angeli possit esse falsitas
A.6
Utrum in angelis sit vespertina neque matutina cognitio
A.7
Utrum una sit cognitio vespertina et matutina
-
A.0
A.1
Utrum in angelis sit amor vel dilectio naturalis
A.2
Utrum in angelis sit dilectio electiva
A.3
Utrum angelus diligat seipsum dilectione naturali et electiva
A.4
Utrum unus angelus diligat naturali dilectione alium sicut seipsum
A.5
Utrum angelus naturali dilectione diligat Deum plus quam seipsum
-
A.0
A.1
Utrum angeli fuerint creati beati
A.2
Utrum angelus indiguerit gratia ad hoc quod converteretur in Deum
A.3
Utrum angeli sint creati in gratia
A.4
Utrum angelus beatus suam beatitudinem meruerit
A.5
Utrum angelus statim post unum actum meritorium beatitudinem habuerit
A.6
Utrum angeli sint consecuti gratiam et gloriam secundum quantitatem suorum naturalium
A.7
Utrum in angelis beatis remaneat cognitio et dilectio naturalis
A.8
Utrum angelus beatus peccare possit
A.9
Utrum angeli beati in beatitudine proficere possint
-
A.0
A.1
Utrum malum culpae in angelis esse possit
A.2
Utrum in angelis possit esse solum peccatum superbiae et invidiae
A.3
Utrum Diabolus appetierit esse ut Deus
A.4
Utrum aliqui daemones sint naturaliter mali
A.5
Utrum diabolus in primo instanti suae creationis fuerit malus per culpam propriae voluntatis
A.6
Utrum aliqua mora fuerit inter creationem et lapsum angeli
A.7
Utrum ille angelus qui fuit supremus inter peccantes, fuerit supremus inter omnes
A.8
Utrum peccatum primi angeli peccantis fuit aliis causa peccandi
A.9
Utrum plures peccaverunt de angelis, quam permanserunt
-
A.0
A.1
Utrum intellectivum principium uniatur corpori ut forma
A.2
Utrum intellectivum principium multiplicetur secundum multiplicationem corporum
A.3
Utrum praeter animam intellectivam sint in homine aliae animae per essentiam differentes, scilicet sensitiva et nutritiva
A.4
Utrum in homine sit alia forma praeter animam intellectivam
A.5
Utrum anima intellectiva convenienter tali corpori uniatur
A.6
Utrum anima intellectiva uniatur corpori mediantibus aliquibus dispositionibus accidentalibus
A.7
Utrum anima uniatur corpori animalis mediante aliquo corpore
A.8
Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis
-
A.0
A.1
Utrum ipsa essentia animae sit eius potentia
A.2
Utrum sint plures potentiae animae
A.3
Utrum potentiae distinguantur per actus et obiecta
A.4
Utrum in potentiis animae sit ordo
A.5
Utrum omnes potentiae animae sint in anima sicut in subiecto
A.6
Utrum potentiae animae fluant ab eius essentia
A.7
Utrum una potentia animae oriatur ab alia
A.8
Utrum una potentia animae oriatur ab alia
-
A.0
A.1
Utrum intellectus sit aliqua potentia animae, vel sit ipsa eius essentia
A.2
Utrum intellectus sit potentia passiva
A.3
Utrum sit ponere intellectum agentem
A.4
Utrum intellectus agens sit aliquid animae nostrae
A.5
Utrum intellectus agens sit unus in omnibus
A.6
Utrum memoria sit in parte intellectiva animae
A.7
Utrum alia potentia sit memoria intellectiva, et alia intellectus
A.8
Utrum ratio sit alia potentia ab intellectu
A.9
Utrum ratio superior et inferior sint diversae potentiae
A.10
Utrum intelligentia sit alia potentia ab intellectu
A.11
Utrum intellectus speculativus et practicus sint diversae potentiae
A.12
Utrum synderesis sit quaedam specialis potentia ab aliis distincta
A.13
Utrum conscientia sit quaedam potentia
-
A.0
A.1
Utrum anima cognoscat corpora per intellectum
A.2
Utrum anima per essentiam suam corporalia intelligat
A.3
Utrum anima intelligat omnia per species sibi naturaliter inditas
A.4
Utrum species intelligibiles effluant in animam ab aliquibus formis separatis
A.5
Utrum anima intellectiva cognoscat res materiales in rationibus aeternis
A.6
Utrum intellectiva cognitio accipiatur a rebus sensibilibus
A.7
Utrum intellectus possit actu intelligere per species intelligibiles quas penes se habet, convertendo se ad phantasmata
A.8
Utrum iudicium intellectus impediatur per ligamentum sensus
-
A.0
A.1
Utrum intellectus noster intelligat res corporeas et materiales per abstractionem a phantasmatibus
A.2
Utrum species intelligibiles a phantasmatibus abstractae, se habeant ad intellectum nostrum sicut id quod intelligitur
A.3
Utrum magis universalia sint priora in nostra cognitione intellectuali
A.4
Utrum possimus multa simul intelligere
A.5
Utrum intellectus noster intelligat componendo et dividendo
A.6
Utrum intellectus possit esse falsus
A.7
Utrum unam et eandem rem unus alio melius intelligere possit
A.8
Utrum intellectus noster per prius cognoscat indivisibile quam divisibile
-
A.0
A.1
Utrum anima separata nihil omnino intelligere possit
A.2
Utrum anima separata intelligat substantias separatas
A.3
Utrum anima separata intelligat substantias separatas
A.4
Utrum anima separata cognoscat singularia
A.5
Utrum habitus scientiae hic acquisitae remaneat in anima separata
A.6
Utrum actus scientiae hic acquisitae maneat in anima separata
A.7
Utrum actus scientiae hic acquisitae maneat in anima separata
A.8
Utrum animae separatae cognoscant ea quae hic aguntur
-
A.0
A.1
Utrum imago Dei sit in homine
A.2
Utrum imago Dei inveniatur in irrationalibus creaturis
A.3
Utrum angelus sit magis ad imaginem Dei quam homo
A.4
Utrum imago Dei inveniatur in quolibet homine
A.5
Utrum in homine sit imago Dei quantum ad trinitatem divinarum personarum
A.6
Utrum imago Dei sit in homine solum secundum mentem
A.7
Utrum imago Dei inveniatur in anima secundum actus
A.8
Utrum imago divinae trinitatis sit in anima solum per comparationem ad obiectum quod est Deus
A.9
Utrum similitudo ab imagine convenienter distinguatur
-
A.0
A.1
Utrum mundus gubernetur ab aliquo
A.2
Utrum finis gubernationis mundi sit aliquid extra mundum existens
A.3
Utrum mundus gubernetur ab uno
A.4
Utrum effectus gubernationis mundi sit unus tantum, et plures
A.5
Utrum omnia divinae gubernationi subdantur
A.6
Utrum omnia immediate gubernentur a Deo
A.7
Utrum aliquid praeter ordinem divinae gubernationis contingere possit
A.8
Utrum aliquid possit reniti contra ordinem gubernationis divinae
-
A.0
A.1
Utrum Deus possit immediate movere materiam ad formam
A.2
Utrum Deus possit immediate movere aliquod corpus
A.3
Utrum Deus moveat immediate intellectum creatum
A.4
Utrum Deus possit movere voluntatem creatam
A.5
Utrum Deus operetur in omni operante
A.6
Utrum Deus possit facere aliquid praeter ordinem rebus inditum
A.7
Utrum omnia quae Deus facit praeter ordinem naturalem rerum, sint miracula
A.8
Utrum unum miraculum sit maius alio
-
A.0
A.1
Utrum omnes angeli sint unius hierarchiae
A.2
Utrum in una hierarchia sint plures ordines
A.3
Utrum in uno ordine sint plures angeli
A.4
Utrum distinctio hierarchiarum et ordinum sit a natura in angelis
A.5
Utrum ordines angelorum convenienter nominentur
A.6
Utrum convenienter gradus ordinum assignentur
A.7
Utrum ordines remanebunt post diem iudicii
A.8
Utrum homines assumantur ad ordines angelorum
-
A.0
A.1
Utrum homines custodiantur ab angelis
A.2
Utrum singuli homines a singulis angelis custodiantur
A.3
Utrum custodire homines pertineat solum ad infimum ordinem angelorum
A.4
Utrum omnibus hominibus angeli ad custodiam deputentur
A.5
Utrum angelus deputetur homini ad custodiam a sua nativitate
A.6
Utrum angelus custos quandoque deserat hominem cuius custodiae deputatur
A.7
Utrum angeli doleant de malis eorum quos custodiunt
A.8
Utrum inter angelos possit esse pugna seu discordia
-
A.0
A.1
Utrum aliquod corpus sit activum
A.2
Utrum in materia corporali sint aliquae rationes seminales
A.3
Utrum corpora caelestia sint causa eorum quae hic in inferioribus corporibus fiunt
A.4
Utrum corpora caelestia sint causa humanorum actuum
A.5
Utrum corpora caelestia sint causa humanorum actuum
A.6
Utrum corpora caelestia imponant necessitatem iis quae eorum actioni subduntur
-
A.0
A.1
Utrum homini conveniat agere propter finem
A.2
Utrum agere propter finem sit proprium rationalis naturae
A.3
Utrum actus humani recipiant speciem a fine
A.4
Utrum sit aliquis ultimus finis humanae vitae
A.5
Utrum possibile sit voluntatem unius hominis in plura ferri simul, sicut in ultimos fines
A.6
Utrum omnia quaecumque homo vult, propter ultimum finem velit
A.7
Utrum omnium hominum sit unus finis ultimus
A.8
Utrum in ultimo fine hominis etiam omnia alia conveniant
-
A.0
A.1
Utrum beatitudo hominis in divitiis consistat
A.2
Utrum beatitudo hominis in honoribus consistat
A.3
Utrum beatitudo hominis consistat in gloria
A.4
Utrum beatitudo consistat in potestate
A.5
Utrum beatitudo hominis consistat in bonis corporis
A.6
Utrum beatitudo hominis in voluptate consistat
A.7
Utrum beatitudo consistat in aliquo bono animae
A.8
Utrum beatitudo hominis consistat in aliquo bono creato
-
A.0
A.1
Utrum beatitudo sit aliquid increatum
A.2
Utrum beatitudo sit operatio
A.3
Utrum beatitudo sit operatio
A.4
Utrum beatitudo consistat in actu voluntatis
A.5
Utrum beatitudo consistat in operatione intellectus practici
A.6
Utrum beatitudo hominis consistat in consideratione speculativarum scientiarum
A.7
Utrum beatitudo hominis consistat in cognitione substantiarum separatarum, idest angelorum
A.8
Utrum beatitudo hominis sit in visione ipsius divinae essentiae
-
A.0
A.1
Utrum delectatio requiratur ad beatitudinem
A.2
Utrum delectatio sit principalius in beatitudine quam visio
A.3
Utrum ad beatitudinem requiratur comprehensio
A.4
Utrum rectitudo voluntatis requiratur ad beatitudinem
A.5
Utrum ad beatitudinem requiratur corpus
A.6
Utrum perfectio corporis requiratur ad beatitudinem hominis perfectam
A.7
Utrum ad beatitudinem requirantur exteriora bona
A.8
Utrum amici sint necessarii ad beatitudinem
-
A.0
A.1
Utrum homo beatitudinem adipisci possit
A.2
Utrum unus homo alio possit esse beatior
A.3
Utrum beatitudo possit in hac vita haberi
A.4
Utrum beatitudo possit amitti
A.5
Utrum homo per sua naturalia possit beatitudinem consequi
A.6
Utrum homo possit fieri beatus per actionem alicuius superioris creaturae, scilicet angeli
A.7
Utrum requirantur aliqua opera hominis ad hoc ut beatitudinem consequatur a Deo
A.8
Utrum omnes appetant beatitudinem
-
A.0
A.1
Utrum in humanis actibus inveniatur voluntarium
A.2
Utrum voluntarium sit in brutis animalibus
A.3
Utrum voluntarium possit esse sine actu
A.4
Utrum voluntati possit violentia inferri
A.5
Utrum violentia causet involuntarium
A.6
Utrum metus causet involuntarium simpliciter
A.7
Utrum concupiscentia causet involuntarium
A.8
Utrum ignorantia causet involuntarium
-
A.0
A.1
Utrum voluntas moveatur ab intellectu
A.2
Utrum voluntas ab appetitu sensitivo moveri possit
A.3
Utrum voluntas moveat seipsam
A.4
Utrum voluntas moveatur ab aliquo exteriori
A.5
Utrum voluntas humana a corpore caelesti moveatur
A.6
Utrum voluntas a solo Deo moveatur sicut ab exteriori principio
-
A.0
A.1
Utrum consilium sit inquisitio
A.2
Utrum consilium solum sit de his quae sunt ad finem, sed etiam de fine
A.3
Utrum consilium sit solum de his quae aguntur a nobis
A.4
Utrum consilium sit de omnibus quae sunt per nos agenda
A.5
Utrum consilium procedat modo resolutorio
A.6
Utrum inquisitio consilii procedat in infinitum
-
A.0
A.1
Utrum imperare sit actus rationis aut voluntatis
A.2
Utrum imperare conveniat brutis animalibus
A.3
Utrum usus praecedat imperium
A.4
Utrum actus imperatus sit unus actus cum ipso imperio
A.5
Utrum actus voluntatis sit imperatus
A.6
Utrum actus rationis possit esse imperatus
A.7
Utrum actus sensitivi appetitus sit imperatus
A.8
Utrum actus vegetabilis animae imperio rationis subdantur
A.9
Utrum membra corporis obediant rationi quantum ad actus suos
-
A.0
A.1
Utrum omnis actio hominis sit bona, et aliqua sit mala
A.2
Utrum actio habeat bonitatem vel malitiam ex obiecto
A.3
Utrum actio sit bona vel mala ex circumstantia
A.4
Utrum bonum et malum in actibus humanis sint ex fine
A.5
Utrum actus morales differant specie secundum bonum et malum
A.6
Utrum bonum et malum quod est ex fine, diversificent speciem in actibus
A.7
Utrum species bonitatis quae est ex fine, contineatur sub specie bonitatis quae est ex obiecto, sicut species sub genere
A.8
Utrum sit aliquis actus indifferens secundum suam speciem
A.9
Utrum aliquis actus secundum individuum sit indifferens
A.10
Utrum circumstantia possit constituere aliquam speciem boni vel mali actus
A.11
Utrum omnis circumstantia pertinens ad bonitatem vel malitiam, det speciem actui
-
A.0
A.1
Utrum bonitas voluntatis dependeat ex obiecto
A.2
Utrum bonitas voluntatis dependeat solum ex obiecto
A.3
Utrum bonitas voluntatis dependeat a ratione
A.4
Utrum bonitas voluntatis humanae dependeat a lege aeterna
A.5
Utrum voluntas discordans a ratione errante, sit mala
A.6
Utrum voluntas concordans rationi erranti, sit bona
A.7
Utrum bonitas voluntatis dependeat ex intentione finis
A.8
Utrum quantitas bonitatis in voluntate, dependeat ex quantitate bonitatis in intentione
A.9
Utrum bonitas voluntatis humanae dependeat ex conformitate voluntatis divinae
A.10
Utrum voluntas hominis debeat semper conformari divinae voluntati in volito
-
A.0
A.1
Utrum bonum et malum per prius consistat in actu exteriori quam in actu voluntatis
A.2
Utrum tota bonitas et malitia actus exterioris dependeat ex voluntate
A.3
Utrum eadem sit bonitas vel malitia actus interioris voluntatis, et exterioris actus
A.4
Utrum exterior actus addat in bonitate vel malitia supra actum interiorem
A.5
Utrum eventus sequens addat ad bonitatem vel malitiam actus
A.6
Utrum unus actus possit esse bonus et malus
-
A.0
A.1
Utrum actus humanus, inquantum est bonus vel malus, habeat rationem rectitudinis vel peccati
A.2
Utrum actus humanus, ex hoc quod est bonus vel malus, habeat rationem laudabilis vel culpabilis
A.3
Utrum actus humanus habeat rationem meriti et demeriti, propter suam bonitatem vel malitiam
A.4
Utrum actus hominis bonus vel malus habeat rationem meriti vel demeriti per comparationem ad Deum
-
A.0
A.1
Utrum passiones eaedem sint in irascibili et in concupiscibili
A.2
Utrum contrarietas passionum irascibilis sit nisi secundum contrarietatem boni et mali
A.3
Utrum omnis passio animae habeat aliquid contrarium
A.4
Utrum possint in aliqua potentia esse passiones specie differentes, et non contrariae ad invicem
-
A.0
A.1
Utrum delectatio sit passio
A.2
Utrum delectatio sit in tempore
A.3
Utrum gaudium sit omnino idem quod delectatio
A.4
Utrum delectatio sit in appetitu intellectivo
A.5
Utrum delectationes corporales et sensibiles sint maiores delectationibus spiritualibus intelligibilibus
A.6
Utrum delectationes quae sunt secundum tactum, sint maiores delectationibus quae sunt secundum alios sensus
A.7
Utrum aliqua delectatio sit innaturalis
A.8
Utrum delectationi sit delectatio contraria
-
A.0
A.1
Utrum operatio sit propria et prima causa delectationis
A.2
Utrum motus sit causa delectationis
A.3
Utrum memoria et spes sint causae delectationis
A.4
Utrum tristitia sit causa delectationis
A.5
Utrum actiones aliorum sint nobis delectationis causa
A.6
Utrum benefacere alteri sit delectationis causa
A.7
Utrum similitudo sit causa delectationis
A.8
Utrum admiratio sit causa delectationis
-
A.0
A.1
Utrum dolor sit passio animae
A.2
Utrum tristitia sit dolor
A.3
Utrum dolor delectationi contrarietur
A.4
Utrum omnis tristitia omni delectationi contrarietur
A.5
Utrum delectationi contemplationis sit aliqua tristitia contraria
A.6
Utrum magis sit fugienda tristitia, quam delectatio appetenda
A.7
Utrum dolor exterior sit maior quam dolor cordis interior
A.8
Utrum Damascenus convenienter quatuor tristitiae species assignet, quae sunt acedia, achthos (vel anxietas), misericordia et invidia
-
A.0
A.1
Utrum spes sit idem quod desiderium sive cupiditas
A.2
Utrum spes pertineat ad vim cognitivam aut ad appetitivam virtutem
A.3
Utrum in brutis animalibus sit spes
A.4
Utrum desperatio sit contraria spei
A.5
Utrum experientia sit causa spei
A.6
Utrum iuventus et ebrietas sint causa spei
A.7
Utrum spes sit causa amoris
A.8
Utrum spes adiuvet operationem, sed magis impediat
-
A.0
A.1
Utrum ira sit passio specialis
A.2
Utrum obiectum irae sit bonum aut malum
A.3
Utrum ira sit in concupiscibili
A.4
Utrum ira sit cum ratione
A.5
Utrum ira sit naturalior quam concupiscentia
A.6
Utrum ira sit gravior quam odium
A.7
Utrum ira solum sit ad illos ad quos est iustitia
A.8
Utrum Damascenus convenienter assignet tres species irae, scilicet fel, maniam et furorem
-
A.0
A.1
Utrum in corpore sit aliquis habitus
A.2
Utrum habitus sint in anima secundum essentiam quam secundum potentiam
A.3
Utrum in potentiis sensitivae partis possit esse aliquis habitus
A.4
Utrum in intellectu sint aliqui habitus
A.5
Utrum in voluntate sit aliquis habitus
A.6
Utrum in angelis sint habitus
-
A.0
A.1
Utrum virtus sit in potentia animae sicut in subiecto
A.2
Utrum una virtus possit esse in duabus potentiis
A.3
Utrum intellectus sit subiectum virtutis
A.4
Utrum irascibilis et concupiscibilis possint esse subiectum virtutis
A.5
Utrum irascibilis et concupiscibilis possint esse subiectum virtutis
A.6
Utrum voluntas sit subiectum alicuius virtutis
-
A.0
A.1
Utrum habitus intellectuales speculativi sint virtutes
A.2
Utrum convenienter distinguantur tres virtutes intellectuales speculativae, scilicet sapientia, scientia et intellectus
A.3
Utrum ars sit virtus intellectualis
A.4
Utrum prudentia sit alia virtus ab arte
A.5
Utrum prudentia sit virtus necessaria ad bene vivendum
A.6
Utrum convenienter adiungantur prudentiae eubulia, synesis et gnome
-
A.0
A.1
Utrum sit una tantum moralis virtus
A.2
Utrum virtutes morales distinguantur ab invicem per hoc quod quaedam sunt circa operationes, quaedam circa passiones
A.3
Utrum sit una tantum virtus moralis circa operationes
A.4
Utrum circa diversas passiones sint diversae virtutes morales
A.5
Utrum virtutes morales distinguantur secundum obiecta passionum
-
A.0
A.1
Utrum virtutes morales debeant dici cardinales, seu principales
A.2
Utrum sint quatuor virtutes cardinales
A.3
Utrum aliae virtutes debeant dici magis principales quam istae
A.4
Utrum quatuor praedictae virtutes sint diversae virtutes
A.5
Utrum convenienter huiusmodi quatuor virtutes dividantur in virtutes exemplares, purgati animi, purgatorias, et politicas
-
A.0
A.1
Utrum virtus possit esse maior vel minor
A.2
Utrum omnes virtutes in uno et eodem sint aequaliter intensae
A.3
Utrum virtutes morales praeemineant intellectualibus
A.4
Utrum iustitia sit praecipua inter virtutes morales
A.5
Utrum sapientia sit maxima inter virtutes intellectuales
A.6
Utrum caritas sit maxima inter virtutes theologicas
-
A.0
A.1
Utrum virtutes morales maneant post hanc vitam
A.2
Utrum virtutes intellectuales maneant post hanc vitam
A.3
Utrum fides maneat post hanc vitam
A.4
Utrum spes maneat post mortem in statu gloriae
A.5
Utrum aliquid fidei vel spei remaneat in gloria
A.6
Utrum caritas maneat post hanc vitam in gloria
-
A.0
A.1
Utrum dona distinguantur a virtutibus
A.2
Utrum dona sint necessaria homini ad salutem
A.3
Utrum dona Spiritus Sancti sint habitus
A.4
Utrum convenienter septem dona Spiritus Sancti enumerentur
A.5
Utrum dona Spiritus Sancti sint connexa
A.6
Utrum dona spiritus sancti maneant in patria
A.7
Utrum dignitas donorum attenditur secundum enumerationem qua enumerantur Isaiae XI
A.8
Utrum virtutes sint praeferendae donis
-
A.0
A.1
Utrum vitium contrarietur virtuti
A.2
Utrum vitium sit contra naturam
A.3
Utrum vitium sit peius quam peccatum
A.4
Utrum actus vitiosus, sive peccatum, possit simul esse cum virtute
A.5
Utrum in quolibet peccato sit aliquis actus
A.6
Utrum inconvenienter definiatur peccatum, cum dicitur, peccatum est dictum vel factum vel concupitum contra legem aeternam
-
A.0
A.1
Utrum peccata differant specie secundum obiecta
A.2
Utrum convenienter distinguantur peccata spiritualia a carnalibus
A.3
Utrum peccata distinguantur specie secundum causas
A.4
Utrum convenienter peccatum distinguatur per peccatum quod est in Deum, in proximum, et in seipsum
A.5
Utrum divisio peccatorum quae est secundum reatum, diversificet speciem
A.6
Utrum peccatum commissionis et omissionis specie differant
A.7
Utrum convenienter dividatur peccatum in peccatum cordis, oris, et operis
A.8
Utrum superabundantia et defectus diversificent species peccatorum
A.9
Utrum vitia et peccata diversificentur specie secundum diversas circumstantias
-
A.0
A.1
Utrum omnia peccata sint connexa
A.2
Utrum omnia peccata sint paria
A.3
Utrum peccatorum gravitas varietur secundum obiecta
A.4
Utrum gravitas peccatorum differat secundum dignitatem virtutum quibus peccata opponuntur
A.5
Utrum peccata carnalia sint minoris culpae quam peccata spiritualia
A.6
Utrum gravitas peccatorum attendatur secundum causam peccati
A.7
Utrum circumstantia aggravet peccatum
A.8
Utrum gravitas peccati augeatur secundum maius nocumentum
A.9
Utrum propter conditionem personae in quam peccatur, peccatum aggravetur
A.10
Utrum magnitudo personae peccantis aggravet peccatum
-
A.0
A.1
Utrum voluntas possit esse subiectum peccati
A.2
Utrum sola voluntas sit subiectum peccati
A.3
Utrum in sensualitate possit esse peccatum
A.4
Utrum in sensualitate possit esse peccatum mortale
A.5
Utrum peccatum possit esse in ratione
A.6
Utrum peccatum morosae delectationis sit in ratione
A.7
Utrum peccatum consensus in actum sit in ratione superiori
A.8
Utrum consensus in delectationem sit peccatum mortale
A.9
Utrum in superiori ratione possit esse peccatum veniale, secundum quod est directiva inferiorum virium
A.10
Utrum in superiori ratione possit esse peccatum veniale secundum seipsam
-
A.0
A.1
Utrum voluntas moveatur a passione appetitus sensitivi
A.2
Utrum ratio possit superari a passione contra suam scientiam
A.3
Utrum peccatum quod est ex passione, debeat dici ex infirmitate
A.4
Utrum amor sui sit principium omnis peccati
A.5
Utrum convenienter ponantur causae peccatorum esse concupiscentia carnis, concupiscentia oculorum, et superbia vitae
A.6
Utrum peccatum allevietur propter passionem
A.7
Utrum passio totaliter excuset a peccato
A.8
Utrum peccatum quod est ex passione possit esse mortale
-
A.0
A.1
Utrum primum peccatum primi parentis traducatur ad alios per originem
A.2
Utrum etiam alia peccata vel ipsius primi parentis, vel proximorum parentum, traducantur in posteros
A.3
Utrum peccatum primi parentis transeat per originem in omnes homines
A.4
Utrum si aliquis formaretur ex carne humana miraculose, contraheret originale peccatum
A.5
Utrum si Adam peccasset, Eva peccante, filii originale peccatum contraherent
-
A.0
A.1
Utrum cupiditas sit radix omnium peccatorum
A.2
Utrum superbia sit initium omnis peccati
A.3
Utrum praeter superbiam et avaritiam, sint quaedam alia peccata specialia quae dicantur capitalia
A.4
Utrum sit dicendum septem esse vitia capitalia, quae sunt inanis gloria, invidia, ira, tristitia, avaritia, gula, luxuria
-
A.0
A.1
Utrum peccatum diminuat bonum naturae
A.2
Utrum totum bonum humanae naturae possit per peccatum auferri
A.3
Utrum inconvenienter ponantur vulnera naturae esse, ex peccato consequentia, infirmitas, ignorantia, malitia et concupiscentia
A.4
Utrum privatio modi, speciei et ordinis, sit effectus peccati
A.5
Utrum mors et alii corporales defectus sint effectus peccati
A.6
Utrum mors et huiusmodi defectus sint homini naturales
-
A.0
A.1
Utrum reatus poenae sit effectus peccati
A.2
Utrum peccatum possit esse poena peccati
A.3
Utrum aliquod peccatum inducat reatum aeternae poenae
A.4
Utrum peccato debeatur poena infinita secundum quantitatem
A.5
Utrum omne peccatum inducat reatum poenae aeternae
A.6
Utrum reatus poenae remaneat post peccatum
A.7
Utrum omnis poena sit propter aliquam culpam
A.8
Utrum aliquis puniatur pro peccato alterius
-
A.0
A.1
Utrum veniale peccatum convenienter dividatur contra mortale
A.2
Utrum peccatum veniale et mortale differant genere
A.3
Utrum peccatum veniale sit dispositio ad mortale
A.4
Utrum peccatum veniale possit fieri mortale
A.5
Utrum circumstantia possit de veniali peccato facere mortale
A.6
Utrum peccatum mortale possit fieri veniale
-
A.0
A.1
Utrum peccatum veniale causet maculam in anima
A.2
Utrum inconvenienter peccata venialia per lignum, faenum et stipulam designentur
A.3
Utrum homo in statu innocentiae potuerit peccare venialiter
A.4
Utrum angelus bonus vel malus possit peccare venialiter
A.5
Utrum primi motus sensualitatis in infidelibus sint peccata mortalia
A.6
Utrum peccatum veniale possit esse in aliquo cum solo originali
-
A.0
A.1
Utrum lex aeterna sit ratio summa in Deo existens
A.2
Utrum lex aeterna sit omnibus nota
A.3
Utrum omnis lex a lege aeterna derivetur
A.4
Utrum necessaria et aeterna subiiciantur legi aeternae
A.5
Utrum naturalia contingentia subsint legi aeternae
A.6
Utrum omnes res humanae subiiciantur legi aeternae
-
A.0
A.1
Utrum lex humana debeat poni in communi, sed magis in particulari
A.2
Utrum ad legem humanam pertineat omnia vitia cohibere
A.3
Utrum lex humana praecipiat actus omnium virtutum
A.4
Utrum lex humana imponat homini necessitatem in foro conscientiae
A.5
Utrum omnes legi subiiciantur
A.6
Utrum liceat ei qui subditur legi, praeter verba legis agere
-
A.0
A.1
Utrum lex vetus fuerit bona
A.2
Utrum lex vetus fuerit a Deo
A.3
Utrum lex vetus fuerit data per angelos, sed immediate a Deo
A.4
Utrum lex vetus debuerit dari soli populo Iudaeorum
A.5
Utrum omnes homines obligarentur ad observandam veterem legem
A.6
Utrum lex vetus convenienter fuerit data tempore moysi
-
A.0
A.1
Utrum in lege veteri contineatur nisi unum praeceptum
A.2
Utrum lex vetus contineat praecepta moralia
A.3
Utrum lex vetus contineat praecepta caeremonialia, praeter moralia
A.4
Utrum praeter praecepta moralia et caeremonialia, sint aliqua praecepta iudicialia in veteri lege
A.5
Utrum aliqua alia praecepta contineantur in lege veteri praeter moralia, iudicialia et caeremonialia
A.6
Utrum lex vetus debuerit inducere ad observantiam praeceptorum per temporales promissiones et comminationes
-
A.0
A.1
Utrum omnia praecepta moralia pertineant ad legem naturae
A.2
Utrum praecepta moralia legis sint de omnibus actibus virtutum
A.3
Utrum omnia praecepta moralia veteris legis reducantur ad decem praecepta decalogi
A.4
Utrum inconvenienter praecepta decalogi distinguantur
A.5
Utrum inconvenienter praecepta decalogi enumerentur
A.6
Utrum inconvenienter ordinentur decem praecepta decalogi
A.7
Utrum praecepta decalogi inconvenienter tradantur
A.8
Utrum praecepta decalogi sint dispensabilia
A.9
Utrum modus virtutis cadat sub praecepto legis
A.10
Utrum modus caritatis cadat sub praecepto divinae legis
A.11
Utrum inconvenienter distinguantur alia moralia praecepta legis praeter decalogum
A.12
Utrum praecepta moralia veteris legis iustificarent
-
A.0
A.1
Utrum ratio praeceptorum caeremonialium in hoc consistat quod pertinent ad cultum Dei
A.2
Utrum praecepta caeremonialia sint figuralia
A.3
Utrum debuerint esse multa caeremonialia praecepta
A.4
Utrum caeremoniae veteris legis inconvenienter dividantur in sacrificia, sacra, sacramenta et observantias
-
A.0
A.1
Utrum caeremonialia praecepta habeant causam
A.2
Utrum praecepta caeremonialia habeant causam litteralem, sed figuralem tantum
A.3
Utrum possit conveniens ratio assignari caeremoniarum quae ad sacrificia pertinent
A.4
Utrum caeremoniarum veteris legis quae ad sacra pertinent sufficiens ratio assignari possit
A.5
Utrum sacramentorum veteris legis conveniens causa esse possit
A.6
Utrum observantiarum caeremonialium aliqua fuerit rationabilis causa
-
A.0
A.1
Utrum inconvenienter lex vetus de principibus ordinaverit
A.2
Utrum inconvenienter fuerint tradita praecepta iudicialia quantum ad popularium convictum
A.3
Utrum iudicialia praecepta sint convenienter tradita quantum ad extraneos
A.4
Utrum inconvenienter lex vetus praecepta ediderit circa personas domesticas
-
A.0
A.1
Utrum homo sine gratia aliquod verum cognoscere possit
A.2
Utrum homo possit velle et facere bonum absque gratia
A.3
Utrum homo possit diligere Deum super omnia ex solis naturalibus sine gratia
A.4
Utrum homo sine gratia per sua naturalia possit praecepta legis implere
A.5
Utrum homo possit mereri vitam aeternam sine gratia
A.6
Utrum homo possit seipsum ad gratiam praeparare per seipsum, absque exteriori auxilio gratiae
A.7
Utrum homo possit resurgere a peccato sine auxilio gratiae
A.8
Utrum homo sine gratia possit non peccare
A.9
Utrum ille qui iam consecutus est gratiam, per seipsum possit operari bonum et vitare peccatum, absque alio auxilio gratiae
A.10
Utrum homo in gratia constitutus indigeat auxilio gratiae ad perseverandum
-
A.0
A.1
Utrum gratia convenienter dividatur per gratiam gratum facientem et gratiam gratis datam
A.2
Utrum gratia convenienter dividatur per operantem et cooperantem
A.3
Utrum gratia convenienter dividatur in praevenientem et subsequentem
A.4
Utrum gratia gratis data inconvenienter ab apostolo distinguatur
A.5
Utrum gratia gratis data sit dignior quam gratia gratum faciens
-
A.0
A.1
Utrum solus Deus sit causa gratiae
A.2
Utrum requiratur aliqua praeparatio sive dispositio ad gratiam ex parte hominis
A.3
Utrum ex necessitate detur gratia se praeparanti ad gratiam, vel facienti quod in se est
A.4
Utrum gratia sit maior in uno quam in alio
A.5
Utrum homo possit scire se habere gratiam
-
A.0
A.1
Utrum iustificatio impii sit remissio peccatorum
A.2
Utrum ad remissionem culpae, quae est iustificatio impii, requiratur gratiae infusio
A.3
Utrum ad iustificationem impii requiratur motus liberi arbitrii
A.4
Utrum ad iustificationem impii requiratur motus fidei
A.5
Utrum ad iustificationem impii requiratur motus liberi arbitrii in peccatum
A.6
Utrum remissio peccatorum debeat numerari inter ea quae requiruntur ad iustificationem impii
A.7
Utrum iustificatio impii fiat in instanti, sed successive
A.8
Utrum gratiae infusio sit prima ordine naturae inter ea quae requiruntur ad iustificationem impii
A.9
Utrum iustificatio impii sit maximum opus Dei
A.10
Utrum iustificatio impii sit opus miraculosum
-
A.0
A.1
Utrum homo possit aliquid mereri a Deo
A.2
Utrum aliquis sine gratia possit mereri vitam aeternam
A.3
Utrum homo in gratia constitutus possit mereri vitam aeternam ex condigno
A.4
Utrum gratia sit principium meriti principalius per caritatem quam per alias virtutes
A.5
Utrum homo possit sibi mereri primam gratiam
A.6
Utrum homo possit alteri mereri primam gratiam
A.7
Utrum aliquis possit mereri sibi ipsi reparationem post lapsum
A.8
Utrum homo possit mereri augmentum gratiae vel caritatis
A.9
Utrum aliquis possit perseverantiam mereri
A.10
Utrum temporalia bona cadant sub merito
-
A.0
A.1
Utrum obiectum fidei sit veritas prima
A.2
Utrum obiectum fidei sit aliquid complexum per modum enuntiabilis
A.3
Utrum fidei possit subesse falsum
A.4
Utrum obiectum fidei sit aliquid visum
A.5
Utrum ea quae sunt fidei possint esse scita
A.6
Utrum credibilia sint per certos articulos distinguenda
A.7
Utrum articuli fidei creverint secundum temporum successionem
A.8
Utrum inconvenienter articuli fidei enumerentur
A.9
Utrum inconvenienter articuli fidei in symbolo ponantur
A.10
Utrum pertineat ad summum pontificem fidei symbolum ordinare
-
A.0
A.1
Utrum credere sit cum assensione cogitare
A.2
Utrum inconvenienter distinguatur actus fidei per hoc quod est credere Deo, credere Deum et credere in Deum
A.3
Utrum credere sit necessarium ad salutem
A.4
Utrum ea quae ratione naturali probari possunt sit necessarium credere
A.5
Utrum teneatur homo ad credendum aliquid explicite
A.6
Utrum aequaliter omnes teneantur ad habendum fidem explicitam
A.7
Utrum credere explicite mysterium Christi sit de necessitate salutis apud omnes
A.8
Utrum credere Trinitatem explicite fuerit de necessitate salutis
A.9
Utrum credere sit meritorium
A.10
Utrum ratio inducta ad ea quae sunt fidei diminuat meritum fidei
-
A.0
A.1
Utrum haec sit competen fidei definitio: fides est substantia sperandarum rerum, argumentum non apparentium
A.2
Utrum fides sit in intellectu sicut in subiecto
A.3
Utrum caritas sit forma fidei
A.4
Utrum fides informis fiat formata, aut e converso
A.5
Utrum fides sit virtus
A.6
Utrum sit una fides
A.7
Utrum fides sit prima inter virtutes
A.8
Utrum fides sit certior scientia et aliis virtutibus intellectualibus
-
A.0
A.1
Utrum intellectus sit donum Spiritus Sancti
A.2
Utrum donum intellectus simul habeatur cum fide
A.3
Utrum intellectus qui ponitur donum Spiritus Sancti sit practicus, sed speculativus tantum
A.4
Utrum donum intellectus insit omnibus hominibus habentibus gratiam
A.5
Utrum intellectus donum inveniatur etiam in habentibus gratiam gratum facientem
A.6
Utrum donum intellectus distinguatur ab aliis donis
A.7
Utrum dono intellectus respondeat beatitudo sexta, scilicet, beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt
A.8
Utrum in fructibus fides respondeat dono intellectus
-
A.0
A.1
Utrum infidelitas sit peccatum
A.2
Utrum infidelitas sit in intellectu sicut in subiecto
A.3
Utrum infidelitas sit maximum peccatorum
A.4
Utrum quaelibet actio infidelis sit peccatum
A.5
Utrum sint plures infidelitatis species
A.6
Utrum infidelitas gentilium sive paganorum sit gravior ceteris
A.7
Utrum sit cum infidelibus publice disputandum
A.8
Utrum infideles compellendi sint ad fidem
A.9
Utrum cum infidelibus possit communicari
A.10
Utrum infideles possint habere praelationem vel dominium supra fideles
A.11
Utrum ritus infidelium sint tolerandi
A.12
Utrum pueri iudaeorum et aliorum infidelium sint baptizandi parentibus invitis
-
A.0
A.1
Utrum peccatum in spiritum sanctum sit idem quod peccatum ex certa malitia
A.2
Utrum inconvenienter assignentur sex species peccati in Spiritum Sanctum
A.3
Utrum peccatum in Spiritum Sanctum sit irremissibile
A.4
Utrum homo possit primo peccare in spiritum sanctum non praesuppositis aliis peccatis
-
A.0
A.1
Utrum spes sit virtus
A.2
Utrum obiectum proprium spei sit beatitudo aeterna
A.3
Utrum unus homo possit sperare beatitudinem alterius
A.4
Utrum aliquis possit licite sperare in homine
A.5
Utrum spes sit virtus theologica
A.6
Utrum spes sit virtus distincta ab aliis virtutibus theologicis
A.7
Utrum spes praecedat fidem
A.8
Utrum caritas sit prior spe
-
A.0
A.1
Utrum Deus timeri possit
A.2
Utrum timor convenienter dividatur in filialem, initialem, servilem et mundanum
A.3
Utrum timor mundanus sit semper malus
A.4
Utrum timor servilis sit bonus
A.5
Utrum timor servilis sit idem in substantia cum timore filiali
A.6
Utrum timor servilis remaneat cum caritate
A.7
Utrum timor sit initium sapientiae
A.8
Utrum timor initialis differat secundam substantiam a timore filiali
A.9
Utrum timor sit donum Spiritus Sancti
A.10
Utrum crescente aritate diminuatur timor
A.11
Utrum timor remaneat in patria
A.12
Utrum paupertas spiritus sit beaitudo respondens dono timoris
-
A.0
A.1
Utrum caritas sit amicitia
A.2
Utrum caritas sit aliquid creatum in anima
A.3
Utrum caritas sit virtus
A.4
Utrum caritas sit virtus specialis
A.5
Utrum caritas sit una virtus
A.6
Utrum caritas sit excellentissima virtutum
A.7
Utrum sine caritate possit esse aliqua vera virtus
A.8
Utrum caritas sit forma virtutum
-
A.0
A.1
Utrum voluntas sit subiectum caritatis
A.2
Utrum caritas causetur in nobis ex infusione
A.3
Utrum caritas infundatur secundum quantitatem naturalium
A.4
Utrum caritas augeri possit
A.5
Utrum caritas augeatur per additionem
A.6
Utrum quolibet actu caritatis caritas augeatur
A.7
Utrum caritas augeatur in infinitum
A.8
Utrum caritas in hac vita possit esse perfecta
A.9
Utrum convenienter distinguantur tres gradus caritatis: incipiens, proficiens, et perfecta
A.10
Utrum caritas possit diminui
A.11
Utrum caritas semel habita possit amitti
A.12
Utrum caritas amittatur per unum actum peccati mortalis
-
A.0
A.1
Utrum dilectio caritatis sistat in Deo, an se extendat etiam ad proximum
A.2
Utrum caritas sit ex caritate diligenda
A.3
Utrum etiam creaturae irrationales sint ex caritate diligendae
A.4
Utrum homo debeat seipsum ex caritate diligere
A.5
Utrum homo debeat corpus suum ex caritate diligere
A.6
Utrum peccatores sint ex caritate diligendi
A.7
Utrum peccatores diligant seipsos
A.8
Utrum sit de necessitate caritatis ut inimici diligantur
A.9
Utrum sit de necessitate caritatis quod aliquis signa et effectus dilectionis inimico exhibeat
A.10
Utrum debeamus angelos ex caritate diligere
A.11
Utrum debeamus daemones ex caritate diligere
A.12
Utrum convenienter enumerentur quatuor ex caritate diligenda: scilicet Deus, proximus, corpus nostrum, et nos ipsi?
-
A.0
A.1
Utrum in caritate sit ordo
A.2
Utrum Deus sit magis diligendus quam proximus
A.3
Utrum homo debeat ex caritate plus Deum diligere quam seipsum
A.4
Utrum homo ex caritate magis debeat diligere seipsum quam proximum
A.5
Utrum homo magis debeat diligere proximum quam corpus proprium
A.6
Utrum unus proximus sit magis diligendus quam alius
A.7
Utrum magis debeamus diligere meliores quam nobis coniunctiores
A.8
Utrum sit maxime diligendus ille qui est nobis coniunctus secundum carnalem originem
A.9
Utrum homo ex caritate magis debeat diligere filium quam patrem
A.10
Utrum homo magis debeat diligere matrem quam patrem
A.11
Utrum homo plus debeat diligere uxorem quam patrem et matrem
A.12
Utrum homo magis debeat diligere benefactorem quam beneficiatum
A.13
Utrum ordo caritatis remaneat in patria
-
A.0
A.1
Utrum caritatis magis sit proprium amari quam amare
A.2
Utrum amare, secundum quod est actus caritatis, nihil sit aliud quam benevolentia
A.3
Utrum Deus propter seipsum, sed propter aliud, diligatur ex caritate
A.4
Utrum Deus in hac vita possit immediate amari
A.5
Utrum Deus possit totaliter amari
A.6
Utrum divinae dilectionis sit aliquis modus habendus
A.7
Utrum sit magis meritorium diligere inimicum quam amicum
A.8
Utrum sit magis meritorium diligere proximum quam diligere Deum
-
A.0
A.1
Utrum dare eleemosynam sit actus caritatis
A.2
Utrum inconvenienter eleemosynarum genera distinguantur
A.3
Utrum eleemosynae corporales sint potiores quam spirituales
A.4
Utrum eleemosynae corporales habeant effectum spiritualem
A.5
Utrum dare eleemosynam sit in praecepto
A.6
Utrum aliquis debeat eleemosynam dare de necessario
A.7
Utrum possit eleemosyna fieri de illicite acquisitis
A.8
Utrum ille qui est in potestate alterius constitutus possit eleemosynam facere
A.9
Utrum sit magis propinquioribus eleemosyna facienda
A.10
Utrum eleemosyna sit abundanter facienda
-
A.0
A.1
Utrum fraterna correctio sit actus caritatis
A.2
Utrum correctio fraterna sit in praecepto
A.3
Utrum correctio fraterna pertineat nisi ad praelatos
A.4
Utrum aliquis teneatur corrigere praelatum suum
A.5
Utrum peccator corrigere debeat delinquentem
A.6
Utrum aliquis debeat a correctione cessare propter timorem ne ille fiat deterior
A.7
Utrum in correctione fraterna debeat, ex necessitate praecepti, admonitio secreta praecedere denuntiationem
A.8
Utrum testium inductio debeat praecedere publicam denuntiationem
-
A.0
A.1
Utrum scandalum convenienter definiatur esse dictum vel factum minus rectum praebens occasionem ruinae
A.2
Utrum scandalum sit peccatum
A.3
Utrum scandalum sit speciale peccatum
A.4
Utrum scandalum sit peccatum mortale
A.5
Utrum scandalum passivum possit etiam in perfectos cadere
A.6
Utrum scandalum activum possit inveniri in viris perfectis
A.7
Utrum bona spiritualia sint propter scandalum dimittenda
A.8
Utrum temporalia sint dimittenda propter scandalum
-
A.0
A.1
Utrum de caritate debeat dari aliquod praeceptum
A.2
Utrum de caritate fuerint danda duo praecepta
A.3
Utrum sufficiant duo praecepta caritatis
A.4
Utrum convenienter mandetur quod Deus diligatur ex toto corde
A.5
Utrum super hoc, diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, convenientur addatur, et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tua
A.6
Utrum hoc praeceptum de dilectione Dei possit servari in via
A.7
Utrum convenienter detur praeceptum de dilectione proximi
A.8
Utrum ordo caritatis cadat sub praecepto
-
A.0
A.1
Utrum sapientia debeat inter dona Spiritus Sancti computari
A.2
Utrum sapientia sit in intellectu sicut in subiecto
A.3
Utrum sapientia sit practica, sed speculativa tantum
A.4
Utrum sapientia possit esse sine gratia, cum peccato mortali
A.5
Utrum sapientia sit in omnibus habentibus gratiam
A.6
Utrum septima beatitudo respondeat dono sapientiae
-
A.0
A.1
Utrum prudentia sit in vi cognoscitiva, an in appetitiva
A.2
Utrum prudentia solum pertineat ad rationem practicam, an etiam ad speculativam
A.3
Utrum prudentia sit cognoscitiva singularium
A.4
Utrum prudentia sit virtus
A.5
Utrum prudentia sit specialis virtus
A.6
Utrum prudentia praestituat finem virtutibus moralibus
A.7
Utrum ad prudentiam pertineat invenire medium in virtutibus moralibus
A.8
Utrum praecipere sit principalis actus prudentiae
A.9
Utrum sollicitudo pertineat ad prudentiam
A.10
Utrum prudentia se extendat ad regimen multitudinis
A.11
Utrum prudentia quae est respectu boni proprii sit eadem specie cum ea quae se extendit ad bonum commune
A.12
Utrum prudentia sit in subditis, sed solum in principibus
A.13
Utrum prudentia possit esse in peccatoribus
A.14
Utrum prudentia sit in omnibus habentibus gratiam
A.15
Utrum prudentia insit nobis a natura
A.16
Utrum prudentia possit amitti per oblivionem
-
A.0
A.1
Utrum memoria sit pars prudentiae
A.2
Utrum intellectus sit pars prudentiae
A.3
Utrum docilitas debeat poni pars prudentiae
A.4
Utrum solertia sit pars prudentiae
A.5
Utrum ratio debeat poni pars prudentiae
A.6
Utrum providentia debeat poni pars prudentiae
A.7
Utrum circumspectio possit esse pars prudentiae
A.8
Utrum cautio debeat poni pars prudentiae
-
A.0
A.1
Utrum imprudentia sit peccatum
A.2
Utrum imprudentia sit speciale peccatum
A.3
Utrum praecipitatio sit peccatum sub imprudentia contentum
A.4
Utrum inconsideratio sit speciale peccatum sub imprudentia contentum
A.5
Utrum inconstantia sit vitium sub imprudentia contentum
A.6
Utrum praedicta vitia oriantur ex luxuria
-
A.0
A.1
Utrum prudentia carnis sit peccatum
A.2
Utrum prudentia carnis sit peccatum mortale
A.3
Utrum astutia sit speciale peccatum
A.4
Utrum dolus sit peccatum ad astutiam pertinens
A.5
Utrum fraus ad astutiam pertineat
A.6
Utrum licitum sit sollicitudinem habere de temporalibus rebus
A.7
Utrum aliquis debeat esse sollicitus in futurum
A.8
Utrum huiusmodi vitia oriantur ex avaritia
-
A.0
A.1
Utrum convenienter definiatur quod iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum unicuique tribuens
A.2
Utrum iustitia semper sit ad alterum
A.3
Utrum iustitia sit virtus
A.4
Utrum iustitia sit in voluntate sicut in subiecto
A.5
Utrum iustitia sit virtus generalis
A.6
Utrum iustitia, secundum quod est generalis, sit idem per essentiam cum omni virtute
A.7
Utrum sit aliqua iustitia particularis praeter iustitiam generalem
A.8
Utrum iustitia particularis habeat materiam specialem
A.9
Utrum iustitia sit circa passiones
A.10
Utrum medium iustitiae sit medium rei
A.11
Utrum actus iustitiae sit reddere unicuique quod suum est
A.12
Utrum iustitia praeemineat inter omnes virtutes morales
-
A.0
A.1
Utrum aliquis dicatur iniustus ex hoc quod facit iniustum
A.2
Utrum restitutio sit actus iustitiae commutativae
A.3
Utrum sufficiat restituere simplum quod iniuste ablatum est
A.4
Utrum aliquis debeat restituere quod non abstulit
A.5
Utrum oporteat restitutionem facere semper ei a quo acceptum est aliquid
A.6
Utrum teneatur semper restituere ille qui accepit
A.7
Utrum illi qui acceperumt non teneantur restituere
A.8
Utrum teneatur aliquis statim restituere, an licite possit restitutionem differre
-
A.0
A.1
Utrum occidere quaecumque viventia sit illicitum
A.2
Utrum sit licitum occidere homines peccatores
A.3
Utrum occidere hominem peccatorum liceat privatae personae
A.4
Utrum occidere malefactores liceat clericis
A.5
Utrum alicui liceat seipsum occidere
A.6
Utrum liceat in aliquo casu interficere innocentum
A.7
Utrum alicui liceat occidere aliquem se defendendo
A.8
Utrum aliquis casualiter occidens hominem incurrat homicidii reatum
-
A.0
A.1
Utrum naturalis sit homini possessio exteriorum rerum
A.2
Utrum liceat alicui rem aliquam quasi propriam possidere
A.3
Utrum sit de ratione furti occulte accipere rem alienam
A.4
Utrum furtum et rapina sint peccata differentia specie
A.5
Utrum furtum semper sit peccatum
A.6
Utrum furtum sit peccatum mortale
A.7
Utrum liceat alicui furari propter necessitatem
A.8
Utrum rapina possit fieri sine peccato
A.9
Utrum furtum sit gravina peccatum quam rapina
-
A.0
A.1
Utrum religio ordinet hominem solum ad Deum
A.2
Utrum religio sit virtus
A.3
Utrum religio sit una virtus
A.4
Utrum religio sit specialis virtus ab aliis distincta
A.5
Utrum religio sit virtus theologica
A.6
Utrum religio sit praeferenda aliis virtutibus moralibus
A.7
Utrum latria habeat aliquem exteriorem actum
A.8
Utrum religio sit idem sanctitati
-
A.0
A.1
Utrum oratio sit actus appetitivae virtutis
A.2
Utrum sit conveniens orare
A.3
Utrum oratio sit actus religionis
A.4
Utrum solus Deus debeat orari
A.5
Utrum in oratione nihil determinate a Deo petere debeamus
A.6
Utrum homo debeat temporalia petere a Deo orando
A.7
Utrum debeamus pro aliis orare
A.8
Utrum debeamus pro inimicis orare
A.9
Utrum convenienter septem petitiones Orationis Dominicae assignentur
A.10
Utrum orare sit proprium rationalis creaturae
A.11
Utrum sancti qui sunt in patria orent pro nobis
A.12
Utrum oratio debeat esse vocalis
A.13
Utrum de necessitate orationis sit quod sit attenta
A.14
Utrum oratio debeat esse diuturna
A.15
Utrum oratio sit meritoria
A.16
Utrum peccatores orando impetrent aliquid a Deo
A.17
Utrum convenienter dicantur esse orationis partes obsecrationes, orationes, postulationes, gratiarum actiones
-
A.0
A.1
Utrum votum consistat in solo proposito voluntatis
A.2
Utrum votum semper debeat fieri de meliori bono
A.3
Utrum omne votum obliget ad sui observationem
A.4
Utrum expediat aliquid vovere
A.5
Utrum votum sit actus latriae sive religionis
A.6
Utrum magis sit laudabile et meritorium facere aliquid sine voto quam ex voto
A.7
Utrum votum solemnizetur per susceptionem sacri ordinis, et per professionem ad certam regulam
A.8
Utrum illi qui sunt alterius potestati subiecti impediantur a vovendo
A.9
Utrum pueri possint voto se obligare ad religionis ingressum
A.10
Utrum in voto dispensari possit
A.11
Utrum in voto solemni continentiae possit fieri dispensatio
A.12
Utrum ad commutationem vel dispensationem voti requiratur praelati auctoritas
-
A.0
A.1
Utrum iurare sit testem Deum invocare
A.2
Utrum sit licitum iurare
A.3
Utrum convenienter ponantur tres comites iuramenti iustitia, iudicium et veritas
A.4
Utrum iurare sit actus religionis sive latriae
A.5
Utrum iuramentum sit appetendum et frequentandum, tanquam utile et bonum
A.6
Utrum liceat per creaturas iurare
A.7
Utrum iuramentum habeat vim obligandi
A.8
Utrum maior sit obligatio iuramenti quam voti
A.9
Utrum aliquis possit dispensare in iuramento
A.10
Utrum iuramentum impediatur per aliquam conditionem personae vel temporis
-
A.0
A.1
Utrum divinatio sit peccatum
A.2
Utrum divinatio sit species superstitionis
A.3
Utrum sit determinare plures divinationis species
A.4
Utrum divinatio quae fit per invocationes Daemonum sit illicita
A.5
Utrum divinatio quae fit per astra sit illicita
A.6
Utrum divinatio quae fit per somnia sit illicita
A.7
Utrum divinatio quae est per auguria et omina et alias huiusmodi observationes exteriorum rerum, sit illicita
A.8
Utrum divinatio sortium sit illicita
-
A.0
A.1
Utrum uti observantiis artis notoriae sit illicitum
A.2
Utrum observationes ordinatae ad corporum immutationem, puta ad sanitatem vel ad aliquid huiusmodi, sint licitae
A.3
Utrum observationes quae ordinantur ad praecognoscenda aliqua fortunia sunt illicita
A.4
Utrum suspendere divina verba ad collum sit illicitum
-
A.0
A.1
Utrum simonia sit studiosa voluntas emendi et vendendi aliquid spirituale vel spirituali annexum
A.2
Utrum semper sit illicitum pro sacramentis pecuniam dare
A.3
Utrum licitum sit dare et accipere pecuniam pro spiritualibus actibus
A.4
Utrum licitum sit pecuniam accipere pro his quae sunt spiritualibus annexa
A.5
Utrum liceat spiritualia dare pro munere quod est ab obsequio vel a lingua
A.6
Utrum sit conveniens simoniaci poena ut privetur eo quod per simoniam acquisivit
-
A.0
A.1
Utrum gratia sit virtus specialis ab aliis distincta
A.2
Utrum magis teneatur ad gratias reddendas Deo innocens quam poenitens
A.3
Utrum homo teneatur ad gratiarum actiones omni homini benefacienti
A.4
Utrum homo debeat statim beneficium recompensare
A.5
Utrum beneficiorum recompensatio sit attendenda secundum affectum beneficiantis sive secundum effectum
A.6
Utrum oporteat aliquem plus exhibere in recompensatione quam susceperit in beneficio
-
A.0
A.1
Utrum avaritia sit peccatum
A.2
Utrum avaritia sit speciale peccatum
A.3
Utrum avaritia opponatur liberalitati
A.4
Utrum avaritia semper sit peccatum mortale
A.5
Utrum avaritia sit maximum peccatorum
A.6
Utrum avaritia sit peccatum spirituale
A.7
Utrum avaritia sit vitium capitale
A.8
Utrum sint avaritiae filiae proditio, fraus, fallacia, periuria, inquietudo, violentiae, et contra misericordiam obduratio
-
A.0
A.1
Utrum praecepta decalogi sint praecepta iustitiae
A.2
Utrum primum praeceptum decalogi convenienter tradatur
A.3
Utrum secundum praeceptum decalogi convenienter tradatur
A.4
Utrum convenienter tertium praeceptum decalogi tradatur, scilicet de sanctificatione sabbati
A.5
Utrum convenienter tradatur quartum praeceptum, de honoratione parentum
A.6
Utrum alia sex praecepta decalogi convenienter tradantur
-
A.0
A.1
Utrum fortitudo sit virtus
A.2
Utrum fortitudo sit specialis virtus
A.3
Utrum fortitudo sit circa timores et audacias
A.4
Utrum fortitudo solum sit circa pericula mortis
A.5
Utrum fortitudo consistat proprie circa pericula mortis quae sunt in bello
A.6
Utrum sustinere sit principalis actus fortitudinis
A.7
Utrum fortis operetur propter bonum proprii habitus
A.8
Utrum fortis delectetur in suo actu
A.9
Utrum fortitudo maxime consistat in repentinis
A.10
Utrum fortis utatur ira in suo actu
A.11
Utrum fortitudo sit virtus cardinalis
A.12
Utrum fortitudo praecellat inter omnes virtutes
-
A.0
A.1
Utrum magnanimitas sit circa honores
A.2
Utrum magnanimitas de sui ratione habeat quod sit circa magnum honorem
A.3
Utrum magnanimitas sit virtus
A.4
Utrum magnanimitas sit specialis virtus
A.5
Utrum magnanimitas sit pars fortitudinis
A.6
Utrum fiducia pertineat ad magnanimitatem
A.7
Utrum securitas ad magnanimitatem pertineat
A.8
Utrum bona fortunae conferant ad magnanimitatem
-
A.0
A.1
Utrum appetitus gloriae sit peccatum
A.2
Utrum inanis gloria magnanimitati opponatur
A.3
Utrum inanis gloria sit peccatum mortale
A.4
Utrum inanis gloria sit vitium capitale
A.5
Utrum convenienter dicantur filiae inanis gloriae esse inobedientia, iactantia, hypocrisis, contentio, pertinacia, discordia, novitatum praesumptio
-
A.0
A.1
Utrum temperantia sit virtus
A.2
Utrum temperantia sit specialis virtus
A.3
Utrum temperantia sit solum circa concupiscentias et delectationes
A.4
Utrum temperantia solum sit circa concupiscentias et delectationes tactus
A.5
Utrum circa proprias delectationes gustus sit temperantia
A.6
Utrum regula temperantiae sit sumenda secundum necessitatem praesentis vitae
A.7
Utrum temperantia sit virtus cardinalis
A.8
Utrum temperantia sit maxima virtutum
-
A.0
A.1
Utrum ieiunium sit actus virtutis
A.2
Utrum ieiunium sit actus abstinentiae
A.3
Utrum ieiunium sit in praecepto
A.4
Utrum omnes ad ieiunia Ecclesiae teneantur
A.5
Utrum determinentur convenienter tempora ieiunii Ecclesiastici
A.6
Utrum requiratur ad ieiunium quod homo semel tantum comedat
A.7
Utrum hora nona convenienter taxetur ad comedendum his qui ieiunant
A.8
Utrum convenienter ieiunantibus indicatur abstinentia a carnibus et ovis et lacticiniis
-
A.0
A.1
Utrum materia luxuriae sit solum concupiscentiae et delectationes venereae
A.2
Utrum nullus actus venereus possit esse sine peccato
A.3
Utrum luxuria quae est circa actus venereos possit esse aliquod peccatum
A.4
Utrum luxuria sit vitium capitale
A.5
Utrum convenienter dicantur esse filiae luxuriae
-
A.0
A.1
Utrum convenienter assignentur sex species luxuriae
A.2
Utrum fornicatio simplex sit peccatum mortale
A.3
Utrum fornicatio sit gravissimum peccatum
A.4
Utrum in tactibus et osculis consistat peccatum mortale
A.5
Utrum nocturna pollutio sit peccatum
A.6
Utrum stuprum debeat poni una species luxuriae
A.7
Utrum raptus sit species luxuriae distincta a stupro
A.8
Utrum adulterium sit determinata species luxuriae ab aliis distincta
A.9
Utrum incestus sit species determinata luxuriae
A.10
Utrum sacrilegium possit esse species luxuriae
A.11
Utrum vitium contra naturam sit species luxuriae
A.12
Utrum vitium contra naturam sit maximum peccatum inter species luxuriae
-
A.0
A.1
Utrum irasci possit esse licitum
A.2
Utrum ira sit peccatum
A.3
Utrum omnis ira sit peccatum mortale
A.4
Utrum ira sit gravissimum peccatum
A.5
Utrum convenienter determinentur species iracundiae a Philosopho
A.6
Utrum ira debeat poni inter vitia capitalia
A.7
Utrum convenienter assignentur sex filiae irae
A.8
Utrum sit aliquod vitium oppositum iracundiae, proveniens ex defectu irae
-
A.0
A.1
Utrum humilitas sit virtus
A.2
Utrum humilitas consistat circa appetitum
A.3
Utrum homo debeat se omnibus per humilitatem subiicere
A.4
Utrum humilitas sit pars modestiae vel temperantiae
A.5
Utrum humilitas sit potissima virtutum
A.6
Utrum convenienter distinguantur duodecim gradus humilitatis qui in regula beati Benedicti ponuntur
-
A.0
A.1
Utrum superbia sit peccatum
A.2
Utrum superbia sit speciale peccatum
A.3
Utrum superbia sit in irascibili sicut in subiecto
A.4
Utrum convenienter assignentur quatuor superbiae species quas Gregorius assignat
A.5
Utrum superbia sit peccatum mortale
A.6
Utrum superbia sit gravissimum peccatorum
A.7
Utrum superbia sit primum omnium peccatorum
A.8
Utrum superbia debeat poni vitium capitale
-
A.0
A.1
Utrum prophetia pertineat ad cognitionem
A.2
Utrum prophetia sit habitus
A.3
Utrum prophetia sit solum futurorum contingentium
A.4
Utrum propheta per divinam inspirationem cognoscat omnia quae possunt prophetice cognosci
A.5
Utrum propheta discernat semper quid dicat per spiritum proprium, et quid per spiritum prophetiae
A.6
Utrum ea quae prophetice cognoscuntur vel annuntiantur, possint esse falsa
-
A.0
A.1
Utrum convenienter dividatur prophetia in praedestinationem Dei, praescientiam Dei, et comminationem
A.2
Utrum excellentior sit prophetia quae habet visionem intellectualem et imaginariam, quam ea quae habet visionem intellectualem tantum
A.3
Utrum gradus prophetiae possint distingui secundum visionem imaginariam
A.4
Utrum Moyses fuerit excellentior omnibus prophetis
A.5
Utrum aliquis gradus prophetiae est in beatis
A.6
Utrum gradus prophetiae varientur secundum temporis processum
-
A.0
A.1
Utrum anima hominis rapiatur ad divina
A.2
Utrum raptus magis pertineat ad cognoscitivam quam ad vim appetitivam
A.3
Utrum Paulus in raptu non viderit Dei essentiam
A.4
Utrum Paulus in raptu non fuerit alienatus a sensibus
A.5
Utrum anima Pauli in statu illo fuerit totaliter a corpore separata
A.6
Utrum Paulus ignoraverit an eius anima fuerit a corpore separata
-
A.0
A.1
Utrum vita contemplativa nihil habeat in affectu, sed totum in intellectu
A.2
Utrum virtutes morales pertineant ad vitam contemplativam
A.3
Utrum ad vitam contemplativam pertineant diversi actus
A.4
Utrum vita contemplativa solum consistat in contemplatione Dei, aut etiam in consideratione cuiuscumque veritatis
A.5
Utrum vita contemplativa, secundum statum huius vitae, possit pertingere ad visionem divinae essentiae
A.6
Utrum convenienter operatio contemplationis distinguatur per tres motus, circularem rectum et obliquum
A.7
Utrum contemplatio delectationem habeat
A.8
Utrum vita contemplativa sit diuturna
-
A.0
A.1
Utrum perfectio Christianae vitae attendatur specialiter secundum caritatem
A.2
Utrum aliqui in hac vita possit esse perfectus
A.3
Utrum perfectio viae consistit in praeceptis aut in consiliis
A.4
Utrum quicumque est perfectus, sit in statu perfectionis
A.5
Utrum praelati et religiosi sint in statu perfectionis
A.6
Utrum omnes praelati ecclesiastici sint in statu perfectionis
A.7
Utrum status religiosorum sit perfectior quam status praelatorum
A.8
Utrum presbyteri curati et archidiaconi sint maioris perfectionis quam religiosi
-
A.0
A.1
Utrum liceat episcopatum appetere
A.2
Utrum liceat episcopatum iniunctum omnino recusare
A.3
Utrum oporteat eum qui ad episcopatum assumitur, esse ceteris meliorem
A.4
Utrum episcopus possit licite curam episcopalem deserere, ut ad religionem se transferat
A.5
Utrum liceat episcopo, propter aliquam persecutionem, corporaliter deserere gregem sibi commissum
A.6
Utrum episcopo liceat aliquid proprium possidere
A.7
Utrum episcopi mortaliter peccent si bona ecclesiastica quae procurant, pauperibus largiantur
A.8
Utrum religiosi qui promoventur in episcopos, teneantur ad observantias regulares
-
A.0
A.1
Utrum religio importet statum perfectionis
A.2
Utrum quilibet religiosus teneatur ad omnia consilia
A.3
Utrum paupertas requiratur ad perfectionem religionis
A.4
Utrum perpetua continentia requiratur ad perfectionem religionis
A.5
Utrum obedientia pertineat ad perfectionem religionis
A.6
Utrum requiratur ad perfectionem religionis quod paupertas, continentia et obedientia cadant sub voto
A.7
Utrum convenienter dicatur in his tribus votis consistere religionis perfectionem
A.8
Utrum votum obedientiae sit potissimum inter tria vota religionis
A.9
Utrum religiosus semper peccet mortaliter transgrediendo ea quae sunt in regula
A.10
Utrum religiosus eodem genere peccati gravius peccet quam saecularis
-
A.0
A.1
Utrum religiosis liceat docere, praedicare, et alia huiusmodi facere
A.2
Utrum religiosis liceat saecularia negotia tractare
A.3
Utrum religiosi manibus operari teneantur
A.4
Utrum religiosis liceat de eleemosynis vivere
A.5
Utrum religiosis liceat mendicare
A.6
Utrum liceat religiosis vilioribus vestibus uti quam ceteris
-
A.0
A.1
Utrum sit nisi una tantum religio
A.2
Utrum aliqua religio institui debeat ad opera activae vitae
A.3
Utrum aliqua religio ordinari possit ad militandum
A.4
Utrum aliqua religio possit institui ad praedicandum vel confessiones audiendum
A.5
Utrum sit instituenda aliqua religio ad studendum
A.6
Utrum religio quae vacat vitae contemplativae, sit potior ea quae vacat operationibus vitae activae
A.7
Utrum habere aliquid in communi diminuat perfectionem religionis
A.8
Utrum perfectior sit religio in societate viventium quam agentium solitariam vitam
-
A.0
A.1
Utrum debeant religionem ingredi nisi qui sunt in praeceptis exercitati
A.2
Utrum debeant aliqui voto obligari ad religionis ingressum
A.3
Utrum ille qui obligatus est voto ad religionis ingressum, teneatur intrare
A.4
Utrum ille qui vovet religionem ingredi, teneatur perpetuo in religione permanere
A.5
Utrum pueri sint recipiendi in religione
A.6
Utrum propter obsequium parentum debeant aliqui retrahi ab ingressu religionis
A.7
Utrum presbyteri curati possunt licite religionem ingredi
A.8
Utrum liceat de una religione transire ad aliam, etiam arctiorem
A.9
Utrum aliquis debeat alios inducere ad religionem intrandum
A.10
Utrum sit laudabile quod aliquis religionem ingrediatur absque multorum consilio, et diuturna deliberatione praecedente
-
A.0
A.1
Utrum fuerit conveniens Deum incarnari
A.2
Utrum fuerit necessarium ad reparationem humani generis verbum Dei incarnari
A.3
Utrum si homo peccasset, nihilominus Deus incarnatus fuisset
A.4
Utrum Deus principalius incarnatus fuerit in remedium actualium peccatorum quam in remedium originalis peccati
A.5
Utrum conveniens fuisset Deum incarnari a principio humani generis
A.6
Utrum incarnationis opus differri debuerit usque in finem mundi
-
A.0
A.1
Utrum unio verbi incarnati sit facta in una natura
A.2
Utrum unio verbi incarnati sit facta in persona
A.3
Utrum unio verbi incarnati sit facta in supposito, sive in hypostasi
A.4
Utrum persona Christi sit composita
A.5
Utrum in Christo fuerit unio animae et corporis
A.6
Utrum humana natura fuerit unita verbo Dei accidentaliter
A.7
Utrum unio divinae et humanae naturae sit aliquid creatum
A.8
Utrum idem sit unio quod assumptio
A.9
Utrum unio duarum naturarum sit maxima unionum
A.10
Utrum unio incarnationis sit per gratiam
A.11
Utrum unio incarnationis fuerit aliqua merita subsecuta
A.12
Utrum gratia unionis fuerit Christo homini naturalis
-
A.0
A.1
Utrum personae divinae conveniat assumere naturam creatam
A.2
Utrum naturae divinae conveniat assumere
A.3
Utrum abstracta personalitate per intellectum, natura possit assumere
A.4
Utrum una persona possit assumere naturam creatam, alia assumente
A.5
Utrum aliqua alia persona divina potuit humanam naturam assumere, praeter personam filii
A.6
Utrum duae personae divinae possunt assumere unam et eandem numero naturam
A.7
Utrum una persona divina possit assumere duas naturas humanas
A.8
Utrum fuerit magis conveniens Filium Dei incarnari quam Patrem vel Spiritum Sanctum
-
A.0
A.1
Utrum humana natura fuerit magis assumptibilis a filio Dei quam quaelibet alia natura
A.2
Whether the Son of God assumed a person?
A.3
Utrum persona divina assumpserit hominem
A.4
Whether the Son of God ought to have assumed human nature abstracted from all individuals?
A.5
Utrum filius Dei humanam naturam assumere debuit in omnibus individuis
A.6
Utrum fuerit conveniens ut filius Dei humanam naturam assumeret ex stirpe Adae
-
A.0
A.1
Utrum filius Dei assumpserit carnem mediante anima
A.2
Utrum filius Dei assumpsit animam mediante spiritu
A.3
Utrum anima Christi fuerit prius assumpta a verbo quam caro
A.4
Utrum caro Christi fuit primo a verbo assumpta quam animae unita
A.5
Utrum filius Dei assumpserit totam naturam humanam mediantibus partibus
A.6
Whether the Son of God assumed human nature through the medium of grace?
-
A.0
A.1
Utrum in anima assumpta a verbo fuerit gratia habitualis
A.2
Utrum in Christo fuerint virtutes
A.3
Utrum in Christo fuerit fides
A.4
Utrum in Christo fuerit spes
A.5
Utrum in Christo fuerint dona
A.6
Utrum in Christo fuit donum timoris
A.7
Utrum in Christo fuerint gratiae gratis datae
A.8
Utrum in Christo fuerit prophetia
A.9
Utrum fuerit in Christo gratiae plenitudo
A.10
Utrum plenitudo gratiae sit propria Christi
A.11
Utrum gratia Christi sit infinita
A.12
Utrum gratia Christi potuerit augeri
A.13
Utrum gratia habitualis in Christo subsequatur unionem
-
A.0
A.1
Utrum Christo, secundum quod est homo, competat esse caput ecclesiae
A.2
Utrum Christus sit caput hominum quantum ad corpora
A.3
Utrum Christus sit caput omnium hominum
A.4
Utrum Christus, secundum quod homo, sit caput angelorum
A.5
Utrum sit eadem gratia qua Christus est caput ecclesiae, cum gratia singulari illius hominis
A.6
Utrum sit eadem gratia qua Christus est caput ecclesiae, cum gratia singulari illius hominis
A.7
Utrum diabolus sit caput malorum
A.8
Utrum antichristus sit caput malorum
-
A.0
A.1
Utrum secundum hanc scientiam Christus cognoverit omnia
A.2
Utrum anima Christi potuerit intelligere secundum hanc scientiam nisi convertendo se ad phantasmata
A.3
Utrum anima Christi habuit hanc scientiam per modum collationis
A.4
Utrum in Christo huiusmodi scientia fuerit maior quam in angelis
A.5
Utrum in Christo fuerit habitualis scientia
A.6
Utrum in anima Christi fuerit nisi unus habitus scientiae
-
A.0
A.1
Utrum Christus omnes defectus corporales hominum assumere debuit
A.2
Utrum in Christo fuerit fomes peccati
A.3
Utrum in Christo fuerit ignorantia
A.4
Utrum anima Christi fuerit passibilis
A.5
Utrum in Christo fuerit verus dolor sensibilis
A.6
Utrum in Christo fuerit tristitia
A.7
Utrum in Christo fuerit timor
A.8
Utrum in Christo fuerit admiratio
A.9
Utrum in Christo fuerit ira
A.10
Utrum Christus fuerit simul viator et comprehensor
-
A.0
A.1
Utrum haec sit vera, ‘Deus est homo’
A.2
Utrum haec sit vera, ‘homo est Deus’
A.3
Utrum Christus possit dici homo dominicus
A.4
Utrum in Christo fuerit timor
A.5
Utrum ea quae sunt humanae naturae, possint dici de natura divina
A.6
Utrum haec sit vera, ‘Deus factus est homo’
A.7
Utrum haec sit vera, ‘homo factus est Deus’
A.8
Utrum haec sit vera, ‘Christus est creatura’
A.9
Utrum ille homo, demonstrato Christo, incoeperit esse
A.10
Utrum haec sit vera, ‘Christus, secundum quod homo, est creatura’
A.11
Utrum Christus, secundum quod homo, sit Deus
A.12
Utrum Christus, secundum quod homo, sit hypostasis vel persona
-
A.0
A.1
Utrum in Christo sint duae voluntates, una divina et alia humana
A.2
Utrum in Christo fuerit aliqua voluntas sensualitatis, praeter rationis voluntatem
A.3
Utrum in Christo fuerunt duae voluntates quantum ad rationem
A.4
Utrum in Christo fuerit liberum arbitrium
A.5
Utrum voluntas humana in Christo voluerit aliud quam quod Deus vult
A.6
Utrum in Christo fuerit contrarietas voluntatum
-
A.0
A.1
Utrum Christo conveniat esse sacerdotem
A.2
Utrum ipse Christus fuit simul sacerdos et hostia
A.3
Utrum effectus sacerdotii Christi sit expiatio peccatorum
A.4
Utrum effectus sacerdotii Christi solum pertinuerit ad alios, aut etiam ad ipsum
A.5
Utrum sacerdotium Christi permaneat in aeternum
A.6
Utrum sacerdotium Christi fuerit secundum ordinem Melchisedech
-
A.0
A.1
Utrum eadem adoratione adoranda sit humanitas Christi et eius divinitas
A.2
Utrum humanitas Christi sit adoranda adoratione latriae
A.3
Utrum imago Christi sit adoranda adoratione latriae
A.4
Utrum crux Christi sit adoranda adoratione latriae
A.5
Utrum mater Dei sit adoranda adoratione latriae
A.6
Utrum sanctorum reliquiae sint adorandae
-
A.0
A.1
Utrum Beata Virgo fuerit sanctificata ante nativitatem ex utero
A.2
Utrum Beata Virgo sanctificata fuit ante animationem
A.3
Utrum Beata Virgo fuerit emundata ab infectione fomitis
A.4
Utrum per sanctificationem in utero fuerit Beata Virgo praeservata ab omni peccato actuali
A.5
Utrum Beata Virgo per sanctificationem in utero obtinuerit gratiae plenitudinem, sive perfectionem
A.6
Utrum sanctificari in utero, post Christum, proprium fuerit beatae virginis
-
A.0
A.1
Utrum caro Christi fuerit sumpta ex adam
A.2
Utrum Christus sumpserit carnem de semine David
A.3
Utrum genealogia Christi convenienter ab evangelistis texatur
A.4
Utrum materia corporis Christi debuit esse assumpta de femina
A.5
Utrum caro Christi fuerit concepta ex purissimis sanguinibus virginis
A.6
Utrum corpus Christi fuerit secundum aliquid signatum in Adam et in aliis patribus
A.7
Utrum caro Christi in antiquis patribus peccato infecta fuerit
A.8
Utrum Christus fuerit in lumbis Abrahae decimatus
-
A.0
A.1
Utrum Christus fuerit sanctificatus in primo instanti suae conceptionis
A.2
Utrum Christus, secundum hominem, habuerit usum liberi arbitrii in primo instanti suae conceptionis
A.3
Utrum Christus in primo instanti suae conceptionis mereri potuerit
A.4
Utrum Christus fuerit perfectus comprehensor in primo instanti suae conceptionis
-
A.0
A.1
Utrum nativitas naturae conveniat magis quam personae
A.2
Utrum Christo sit attribuenda aliqua nativitas temporalis
A.3
Utrum secundum temporalem nativitatem Christi Beata Virgo possit dici mater eius
A.4
Utrum Beata Virgo debeat dici mater Dei
A.5
Utrum in Christo sint duae filiationes
A.6
Utrum Christus fuerit natus sine dolore matris
A.7
Utrum Christus debuit in Bethlehem nasci
A.8
Utrum Christus fuerit congruo tempore natus
-
A.0
A.1
Utrum Christi nativitas debuerit omnibus esse manifesta
A.2
Utrum nativitas Christi aliqui debuerit manifestari
A.3
Utrum sunt convenienter electi illi quibus est Christi nativitas manifestata
A.4
Utrum Christus per seipsum suam nativitatem manifestare debuerit
A.5
Utrum debuerit manifestari per angelos et stellam Christi nativitas
A.6
Utrum convenienti ordine Christi nativitas fuit manifestata
A.7
Utrum stella quae magis apparuit, fuerit una de caelestibus stellis
A.8
Utrum magi convenienter venerunt ad Christum adorandum et venerandum
-
A.0
A.1
Utrum fuerit conveniens Ioannem baptizare
A.2
Utrum baptismus Ioannis fuit a Deo
A.3
Utrum in baptismo Ioannis gratia daretur
A.4
Utrum baptismo Ioannis solus Christus debebat baptizari
A.5
Utrum baptismus Ioannis cessare debuerit postquam Christus est baptizatus
A.6
Utrum baptizati baptismo Ioannis fuerint baptizandi baptismo Christi
-
A.0
A.1
Utrum fuerit conveniens Christum baptizari
A.2
Utrum Christum decuerit baptizari baptismo Ioannis
A.3
Utrum convenienti tempore Christus fuerit baptizatus
A.4
Utrum Christus debuerit baptizari in Iordane
A.5
Utrum Christo baptizato debuerunt caeli aperiri
A.6
Utrum convenienter Spiritus Sanctus super Christum baptizatum dicatur in specie columbae descendisse
A.7
Utrum illa columba in qua Spiritus Sanctus apparuit, fuerit verum animal
A.8
Utrum convenienter, Christo baptizato, fuit vox Patris audita Filium protestantis
-
A.0
A.1
Utrum miracula quae Christus fecit circa spirituales substantias, fuerint convenientia
A.2
Utrum convenienter fuerint a Christo facta miracula circa caelestia corpora
A.3
Utrum convenienter circa homines Christus miracula fecit
A.4
Utrum convenienter fecerit Christus miracula circa creaturas irrationales
-
A.0
A.1
Utrum fuerit necessarium Christum pati pro humani generis liberatione
A.2
Utrum fuit possibilis alius modus liberationis humanae naturae quam per passionem Christi
A.3
Utrum alius modus convenientior fuisset liberationis humanae quam per passionem Christi
A.4
Utrum Christus debuerit pati in cruce
A.5
Utrum Christus omnes passiones sustinuerit
A.6
Utrum dolor passionis Christi fuerit maior omnibus aliis doloribus
A.7
Utrum Christus fuerit passus secundum totam animam
A.8
Utrum anima Christi, in articulo illius passionis, tota frueretur fruitione beata
A.9
Utrum Christus fuerit convenienti tempore passus
A.10
Utrum convenienti loco Christus passus fuerit
A.11
Utrum fuerit conveniens Christum cum latronibus crucifigi
A.12
Utrum passio Christi sit eius divinitati attribuenda
-
A.0
A.1
Utrum Christus fuerit ab alio occisus, sed a seipso
A.2
Utrum Christus fuerit ex obedientia mortuus
A.3
Utrum Deus Pater tradiderit Christum Passioni
A.4
Utrum fuerit conveniens Christum pati a gentilibus
A.5
Utrum persecutores Christi eum cognoverunt
A.6
Utrum peccatum crucifigentium Christum fuerit gravissimum
-
A.0
A.1
Utrum passio Christi causaverit nostram salutem per modum meriti
A.2
Utrum passio Christi causaverit nostram salutem per modum satisfactionis
A.3
Utrum passio Christi fuerit operata per modum sacrificii
A.4
Utrum passio Christi fuerit operata nostram salutem per modum redemptionis
A.5
Utrum esse redemptorem sit proprium Christi
A.6
Utrum passio Christi fuerit operata nostram salutem per modum efficientiae
-
A.0
A.1
Utrum per passionem Christi simus liberati a peccato
A.2
Utrum per passionem Christi simus liberati a potestate diaboli
A.3
Utrum per passionem Christi fuerunt homines liberati a poena peccati
A.4
Utrum per passionem Christi simus Deo reconciliati
A.5
Utrum Christus sua passione aperuerit nobis ianuam caeli
A.6
Utrum Christus per suam passionem meruit exaltari
-
A.0
A.1
Utrum fuerit conveniens Christum mori
A.2
Utrum in morte Christi fuerit separata divinitas a carne
A.3
Utrum in morte Christi fuerit separatio divinitatis ab anima
A.4
Utrum Christus in triduo mortis fuerit homo
A.5
Utrum fuit idem numero corpus Christi viventis et mortui
A.6
Utrum mors Christi nihil operata fuerit ad nostram salutem
-
A.0
A.1
Utrum fuerit conveniens Christum ad infernum descendere
A.2
Utrum Christus descenderit ad infernum damnatorum
A.3
Utrum Christus fuit totus in inferno
A.4
Utrum Christus aliquam moram contraxit in inferno
A.5
Utrum Christus, descendens ad inferos, sanctos Patres inde liberaverit
A.6
Utrum Christus aliquos damnatos ab inferno liberavit
A.7
Utrum pueri qui cum originali peccato decesserant, fuerint per descensum Christi liberati
A.8
Utrum Christus suo descensu ad inferos liberaverit animas a purgatorio
-
A.0
A.1
Utrum resurrectio Christi debuerit omnibus manifestari
A.2
Utrum conveniens fuerit quod discipuli viderent Christus resurgere
A.3
Utrum Christus post resurrectionem debuerit continue cum discipulis conversari
A.4
Utrum Christus debuerit discipulis in alia effigie apparere
A.5
Utrum Christus veritatem resurrectionis debuerit argumentis declarare
A.6
Utrum argumenta quae Christus induxit, sufficienter manifestaverunt veritatem resurrectionis eius
-
A.0
A.1
Utrum fuerit conveniens Christum ascendere
A.2
Utrum ascendere in caelum conveniat Christo secundum naturam divinam
A.3
Utrum Christus ascenderit propria virtute
A.4
Utrum Christus ascenderit super omnes caelos
A.5
Utrum corpus Christi ascenderit super omnem creaturam spiritualem
A.6
Utrum ascensio Christi sit causa nostrae salutis
-
A.0
A.1
Utrum iudiciaria potestas sit specialiter attribuenda Christo
A.2
Utrum iudiciaria potestas conveniat Christo secundum quod est homo
A.3
Utrum Christus ex meritis fuerit adeptus iudiciariam potestatem
A.4
Utrum ad Christum pertineat iudiciaria potestas quantum ad omnes res humanas
A.5
Utrum post iudicium quod in praesenti tempore agitur, restat aliud iudicium generale
A.6
Utrum potestas Christi iudiciaria se extendat ad angelos
-
A.0
A.1
Utrum sacramentum sit in genere signi
A.2
Utrum omne signum rei sacrae sit sacramentum
A.3
Utrum sacramentum sit signum nisi unius rei
A.4
Utrum sacramentum semper sit aliqua res sensibilis
A.5
Utrum requirantur determinatae res ad sacramenta
A.6
Utrum in significatione sacramentorum requirantur verba
A.7
Utrum requirantur determinata verba in sacramentis
A.8
Utrum liceat addere verbis in quibus consistit forma sacramentorum
-
A.0
A.1
Utrum sacramenta sint causa gratiae
A.2
Utrum gratia sacramentalis addat aliquid supra gratiam virtutum et donorum
A.3
Utrum sacramenta novae legis contineant gratiam
A.4
Utrum in sacramentis sit aliqua virtus gratiae causativa
A.5
Utrum sacramenta novae legis habeant virtutem ex passione Christi
A.6
Utrum sacramenta veteris legis gratiam causarent
-
A.0
A.1
Utrum sacramentum imprimat aliquem characterem in anima
A.2
Utrum character sit spiritualis potestas
A.3
Utrum character sacramentalis sit character Christi
A.4
Utrum character sit in potentiis animae sicut in subiecto
A.5
Utrum character insit animae indelebiliter
A.6
Utrum per omnia sacramenta novae legis imprimatur character
-
A.0
A.1
Utrum solus Deus, sed etiam minister, interius operetur ad effectum sacramenti
A.2
Utrum sacramenta sint solum ex institutione divina
A.3
Utrum Christus, secundum quod homo, habuit potestatem operandi interiorem effectum sacramentorum
A.4
Utrum Christus potestatem suam quam habuit in sacramentis, potuerit ministris communicare
A.5
Utrum per malos ministros sacramenta conferri possint
A.6
Utrum mali ministrantes sacramenta peccent
A.7
Utrum angeli possent sacramenta ministrare
A.8
Utrum intentio ministri requiratur ad perfectionem sacramenti
A.9
Utrum fides ministri sit de necessitate sacramenti
A.10
Utrum intentio recta ministri requiratur ad perfectionem sacramenti
-
A.0
A.1
Utrum Baptismus sit ipsa ablutio
A.2
Utrum Baptismus fuerit institutus post Christi passionem
A.3
Utrum aqua sit propria materia Baptismi
A.4
Utrum ad Baptismum requiratur aqua simplex
A.5
Utrum haec sit conveniens forma Baptismi, ‘ego te baptizo in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti’
A.6
Utrum in nomine Christi possit dari Baptismus
A.7
Utrum immersio in aqua sit de necessitate Baptismi
A.8
Utrum trina immersio sit de necessitate Baptismi
A.9
Utrum Baptismus possit iterari
A.10
Utrum sit conveniens ritus quo ecclesia utitur in baptizando
A.11
Utrum convenienter describantur tria Baptismata, scilicet aquae, sanguinis et flaminis, scilicet spiritus sancti
A.12
Utrum Baptismus sanguinis sit potissimus inter tria Baptismata
-
A.0
A.1
Utrum ad officium diaconi pertineat baptizare
A.2
Utrum baptizare pertineat ad officium presbyterorum, sed solum episcoporum
A.3
Utrum laicus baptizare possit
A.4
Utrum mulier possit baptizare
A.5
Utrum ille qui est baptizatus, possit sacramentum Baptismi conferre
A.6
Utrum plures possint simul baptizare
A.7
Utrum in Baptismo requiratur aliquis qui baptizatum de sacro fonte levet
A.8
Utrum ille qui suscipit aliquem de sacro fonte, obligetur ad eius instructionem
-
A.0
A.1
Utrum teneantur omnes ad susceptionem Baptismi
A.2
Utrum sine Baptismo aliquis possit salvari
A.3
Utrum Baptismus sit differendus
A.4
Utrum peccatores sint baptizandi
A.5
Utrum peccatoribus baptizatis sint opera satisfactoria imponenda
A.6
Utrum peccatores ad Baptismum accedentes teneantur sua peccata confiteri
A.7
Utrum ex parte baptizati requiratur intentio suscipiendi sacramentum Baptismi
A.8
Utrum fides requiratur ex parte baptizati
A.9
Utrum pueri sint baptizandi
A.10
Utrum pueri Iudaeorum vel aliorum infidelium sint baptizandi, etiam invitis parentibus
A.11
Utrum in maternis uteris existentes possint baptizari
A.12
Utrum furiosi et amentes debeant baptizari
-
A.0
A.1
Utrum per Baptismum tollantur omnia peccata
A.2
Utrum per Baptismum liberetur homo ab omni reatu peccati
A.3
Utrum per Baptismum debeant auferri poenalitates praesentis vitae
A.4
Utrum per Baptismum conferantur homini gratia et virtutes
A.5
Utrum convenienter attribuantur Baptismo pro effectibus quidam actus virtutum, scilicet, incorporatio ad Christum, illuminatio, fecundatio
A.6
Utrum pueri in Baptismo consequantur gratiam et virtutes
A.7
Utrum effectus Baptismi sit apertio ianuae regni caelestis
A.8
Utrum Baptismus habeat in omnibus aequalem effectum
A.9
Utrum fictio impediat effectum Baptismi
A.10
Utrum fictione recedente, Baptismus suum effectum consequatur
-
A.0
A.1
Utrum confirmatio sit sacramentum
A.2
Utrum chrisma sit conveniens materia huius sacramenti
A.3
Utrum sit de necessitate huius sacramenti quod chrisma, quod est materia huius sacramenti, fuerit prius per episcopum consecratum
A.4
Utrum haec sit conveniens forma huius sacramenti, ‘consigno te signo crucis,’ etc.
A.5
Utrum sacramentum confirmationis imprimat characterem
A.6
Utrum character confirmationis praesupponat ex necessitate characterem baptismalem
A.7
Utrum per hoc sacramentum gratia gratum faciens conferatur
A.8
Utrum hoc sacramentum sit omnibus exhibendum
A.9
Utrum hoc sacramentum sit conferendum homini in fronte
A.10
Utrum ille qui confirmatur debet ab alio teneri ad confirmationem
A.11
Utrum solus episcopus hoc sacramentum conferre possit
A.12
Utrum ritus huius sacramenti sit conveniens
-
A.0
A.1
Utrum eucharistia sit sacramentum
A.2
Utrum eucharistia sit unum sacramentum, sed plura
A.3
Utrum hoc sacramentum sit de necessitate salutis
A.4
Utrum convenienter hoc sacramentum pluribus nominibus nominetur
A.5
Utrum fuerit conveniens institutio istius sacramenti
A.6
Utrum agnus paschalis fuerit praecipua figura huius sacramenti
-
A.0
A.1
Utrum materia huius sacramenti sit panis et vinum
A.2
Utrum requiratur determinata quantitas panis et vini ad materiam huius sacramenti
A.3
Utrum requiratur ad materiam huius sacramenti quod sit panis triticeus
A.4
Utrum hoc sacramentum debeat confici ex pane azymo
A.5
Utrum sit propria materia huius sacramenti vinum vitis
A.6
Utrum aqua sit vino permiscenda
A.7
Utrum permixtio aquae sit de necessitate huius sacramenti
A.8
Utrum debeat aqua in magna quantitate apponi
-
A.0
A.1
Utrum in hoc sacramento sit corpus Christi secundum veritatem, sed solum secundum figuram, vel sicut in signo
A.2
Utrum in hoc sacramento remaneat substantia panis et vini post consecrationem
A.3
Utrum substantia panis, post consecrationem huius sacramenti, annihiletur, aut in pristinam materiam resolvatur
A.4
Utrum panis possit converti in corpus Christi
A.5
Utrum in hoc sacramento remaneant accidentia panis et vini
A.6
Utrum facta consecratione, remaneat in hoc sacramento forma substantialis panis
A.7
Utrum ista conversio fiat in istanti, aut fiat successive
A.8
Utrum haec sit falsa, ‘ex pane fit corpus Christi’
-
A.0
A.1
Utrum totus Christus contineatur sub hoc sacramento
A.2
Utrum sub utraque specie huius sacramenti totus Christus contineatur
A.3
Utrum sit totus Christus sub qualibet parte specierum panis vel vini
A.4
Utrum tota quantitas dimensiva corporis Christi sit in hoc sacramento
A.5
Utrum corpus Christi sit in hoc sacramento sicut in loco
A.6
Utrum corpus Christi sit mobiliter in hoc sacramento
A.7
Utrum corpus Christi prout est in hoc sacramento, possit videri ab aliquo oculo, saltem glorificato
A.8
Utrum quando in hoc sacramento miraculose apparet vel caro vel puer, quod sit ibi vere corpus Christi
-
A.0
A.1
Utrum accidentia remaneant in hoc sacramento sine subiecto
A.2
Utrum in hoc sacramento quantitas dimensiva panis vel vini sit aliorum accidentium subiectum
A.3
Utrum species quae remanent in hoc sacramento, possint immutare aliquod extrinsecum
A.4
Utrum species sacramentales corrumpi possunt
A.5
Utrum ex speciebus sacramentalibus aliquid possit generari
A.6
Utrum species sacramentales possint nutrire
A.7
Utrum species sacramentales frangantur in hoc sacramento
A.8
Utrum vino consecrato possit aliquis liquor misceri
-
A.0
A.1
Utrum haec sit forma huius sacramenti, ‘hoc est corpus meum,’ et, ‘hic est calix sanguinis mei’
A.2
Utrum haec sit conveniens forma consecrationis panis, ‘hoc est corpus meum’
A.3
Utrum haec sit conveniens forma consecrationis vini, ‘hic est calix sanguinis mei,’ etc.
A.4
Utrum praedictis verbis formarum insit aliqua vis creata effectiva consecrationis
A.5
Utrum praedictae locutiones sunt verae
A.6
Utrum forma consecrationis panis consequatur effectum suum quousque perficiatur forma consecrationis vini
-
A.0
A.1
Utrum per hoc sacramentum conferatur gratia
A.2
Utrum effectus huius sacramenti sit adeptio gloriae
A.3
Utrum effectus huius sacramenti sit remissio peccati mortalis
A.4
Utrum per hoc sacramentum remittantur peccata venialia
A.5
Utrum per hoc sacramentum tota poena peccati remittatur
A.6
Utrum per hoc sacramentum praeservetur homo a peccatis futuris
A.7
Utrum hoc sacramentum prosit nisi sumenti
A.8
Utrum per veniale peccatum impediatur effectus huius sacramenti
-
A.0
A.1
Utrum debeant distingui duo modi manducandi corpus Christi, scilicet spiritualiter et sacramentaliter
A.2
Utrum solius hominis sit hoc sacramentum sumere spiritualiter, sed etiam angelorum
A.3
Utrum aliquis possit manducare Christum sacramentaliter nisi homo iustus
A.4
Utrum peccator sumens corpus Christi sacramentaliter peccet
A.5
Utrum accedere ad hoc sacramentum cum conscientia peccati sit gravissimum omnium peccatorum
A.6
Utrum sacerdos debeat denegare corpus Christi peccatori petenti
A.7
Utrum nocturna pollutio impediat aliquem a sumptione corporis Christi
A.8
Utrum cibus vel potus praeassumptus impediat sumptionem huius sacramenti
A.9
Utrum habentes usum rationis debeant hoc sacramentum accipere
A.10
Utrum liceat quotidie hoc sacramentum suscipere
A.11
Utrum liceat cessare omnino a communione
A.12
Utrum liceat sumere corpus Domini sine sanguine
-
A.0
A.1
Utrum Christus sumpserit corpus suum et sanguinem
A.2
Utrum Christus Iudae dederit corpus suum
A.3
Utrum Christus sumpserit et dederit corpus suum discipulis impassibile
A.4
Utrum si hoc sacramentum tempore mortis Christi fuisset servatum in pyxide, vel ab aliquo apostolorum consecratum, ibi moreretur
-
A.0
A.1
Utrum consecratio huius sacramenti proprie sit sacerdotis
A.2
Utrum plures sacerdotes possunt unam et eandem hostiam consecrare
A.3
Utrum pertineat solum ad sacerdotem dispensatio huius sacramenti
A.4
Utrum sacerdos consecrans teneatur sumere hoc sacramentum
A.5
Utrum malus sacerdos Eucharistiam consecrare possit
A.6
Utrum missa sacerdotis mali minus valeat quam missa sacerdotis boni
A.7
Utrum haeretici et schismatici et excommunicati consecrare possunt
A.8
Utrum sacerdos degradatus possit hoc sacramentum conficere
A.9
Utrum aliquis licite possit communionem recipere a sacerdotibus haereticis vel excommunicatis, vel etiam peccatoribus, et ab eis missam audire
A.10
Utrum liceat sacerdoti omnino a consecratione Eucharistiae abstinere
-
A.0
A.1
Utrum in celebratione huius sacramenti Christus immoletur
A.2
Utrum convenienter sit determinatum tempus celebrationis huius mysterii
A.3
Utrum oporteat hoc sacramentum celebrare in domo et vasis sacris
A.4
Utrum convenienter ordinentur ea quae circa hoc sacramentum dicuntur
A.5
Utrum ea quae in celebratione huius sacramenti aguntur, sunt convenientia
A.6
Utrum possit sufficienter occurri defectibus qui circa celebrationem huius sacramenti occurrunt, statuta ecclesiae observando
-
A.0
A.1
Utrum poenitentia sit sacramentum
A.2
Utrum peccata sint propria materia huius sacramenti
A.3
Utrum haec sit forma huius sacramenti, ‘ego te absolvo’
A.4
Utrum impositio manuum sacerdotis requiratur ad hoc sacramentum
A.5
Utrum hoc sacramentum sit de necessitate salutis
A.6
Utrum poenitentia sit secunda tabula post naufragium
A.7
Utrum hoc sacramentum fuerit convenienter institutum in Nova Lege
A.8
Utrum poenitentia debeat durare usque ad finem vitae
A.9
Utrum poenitentia possit esse continua
A.10
Utrum sacramentum poenitentiae debeat iterari
-
A.0
A.1
Utrum per poenitentiam removeantur omnia peccata
A.2
Utrum sine poenitentia peccatum remitti possit
A.3
Utrum possit per poenitentiam unum peccatum sine alio remitti
A.4
Utrum remissa culpa per poenitentiam, remaneat reatus poenae
A.5
Utrum remissa culpa mortali, tollantur omnes reliquiae peccati
A.6
Utrum remissio culpae sit effectus poenitentiae secundum quod est virtus
-
A.0
A.1
Utrum veniale peccatum possit remitti sine poenitentia
A.2
Utrum ad remissionem venialium peccatorum requiratur gratiae infusio
A.3
Utrum peccata venialia remittantur per aspersionem aquae benedictae, et episcopalem benedictionem, et alia huiusmodi
A.4
Utrum veniale peccatum possit remitti sine mortali
-
A.0
A.1
Utrum peccata dimissa redeant per sequens peccatum
A.2
Utrum peccata dimissa redeant per ingratitudinem quae specialiter est secundum quatuor genera peccatorum
A.3
Utrum per ingratitudinem peccati sequentis consurgat tantus reatus quantus fuerat peccatorum prius dimissorum
A.4
Utrum ingratitudo ratione cuius sequens peccatum facit redire peccata prius dimissa, sit speciale peccatum
-
A.0
A.1
Utrum per poenitentiam virtutes restituantur
A.2
Utrum post poenitentiam resurgat homo in aequali virtute
A.3
Utrum per poenitentiam restituatur homo in pristinam dignitatem
A.4
Utrum opera virtutum in caritate facta mortificari possunt
A.5
Utrum opera mortificata per peccatum per poenitentiam reviviscant
A.6
Utrum per poenitentiam subsequentem etiam opera mortua, quae scilicet non sunt in caritate facta, vivificentur
-
A.0
A.1
Utrum poenitentiae debent partes assignari
A.2
Utrum convenienter assignentur partes poenitentiae contritio, confessio et satisfactio
A.3
Utrum praedicta tria sint partes integrales poenitentiae
A.4
Utrum convenienter dividatur poenitentia in poenitentiam ante Baptismum, et poenitentiam mortalium, et poenitentiam venialium